Những trở ngại thường gặp khi muốn vượt qua sự hời hợt và cách để kiên trì xây dựng chiều sâu nội tại?

Thay đổi lối sống không bao giờ dễ. Với sự hời hợt – một thói quen được hình thành qua nhiều năm, việc chuyển hóa sang sống sâu sắc, tỉnh thức và có chủ đích là một hành trình đầy thử thách. Nhưng nếu biết trước những khúc quanh, những cảm giác dễ khiến ta dừng lại, thì ta sẽ có cơ hội vượt qua chúng một cách bền vững. Qua bài viết này, cùng Sunflower Academy chúng ta sẽ gọi tên 6 trở ngại khi vượt qua sự hời hợt thường gặp, và từng cách đi qua đó một cách vững vàng.

Những trở ngại thường gặp khi muốn vượt qua sự hời hợt và cách để kiên trì xây dựng chiều sâu nội tại?

Cảm giác “khó quá” khi bắt đầu sống sâu sắc.

Bạn đã bao giờ thử thay đổi để sống sâu hơn – rồi dừng lại vì cảm thấy “quá sức”? Khi ta mới bắt đầu hành trình sống sâu, cảm xúc đầu tiên không phải là cảm hứng mà thường là nặng nề. Bởi sống sâu đồng nghĩa với việc phải đối diện nhiều hơn: với cảm xúc thật, với mâu thuẫn chưa giải quyết, với thói quen vô thức, và cả với sự lặng im đã né tránh quá lâu. Nhiều người đã thử… rồi bỏ, vì cảm thấy: “Khó quá! Mình không đủ năng lực để sống kiểu này!”. Nhưng chính sự choáng ngợp ấy lại là trở ngại khi vượt qua sự hời hợt đầu tiên mà bất kỳ ai cũng sẽ gặp.

Giải pháp không nằm ở việc cố gắng “đi thật nhanh”, mà là chọn một điểm nhỏ để bắt đầu. Bạn không cần viết 5 trang nhật ký – hãy thử chỉ 3 câu. Không cần nghe sâu mọi người – chỉ cần lắng nghe kỹ 1 người/ngày. Mỗi ngày 1% sâu hơn là đủ. Hãy tự nhủ: “Mình chưa cần làm nhiều – mình chỉ cần làm thật.”.

Điều quan trọng không phải bạn thay đổi nhanh bao nhiêu, mà là bạn không rời khỏi hành trình. Khi vượt qua được trở ngại đầu tiên này, bạn sẽ thấy: sống sâu không khó – chỉ là chưa quen.

Bị xem là “nghiêm trọng hóa vấn đề”.

Bạn đã từng bị chê là suy nghĩ quá nhiều, sống quá phức tạp – chỉ vì muốn làm điều gì đó có chiều sâu? Trong một xã hội đề cao tốc độ, đơn giản hóa, “chill là đỉnh cao”, thì bất kỳ ai chọn sống kỹ hơn đều dễ bị gắn mác “căng thẳng”, “suy nghĩ tiêu cực”, “khó gần”, hoặc… “làm màu”. Đây là một trở ngại khi vượt qua sự hời hợt mang tính xã hội: khi lựa chọn sống sâu trở thành hành vi lạc tông, khiến người thực hành dễ mất tinh thần, thậm chí nghi ngờ chính mình.

Tuy nhiên, điều này nói lên một sự thật quan trọng: sống sâu là một lựa chọn can đảm. Nó không cần được tất cả ủng hộ, chỉ cần được bạn chọn. Nếu bị hiểu lầm, hãy nhớ rằng: “Mình sống để đúng với điều mình tin – không phải để vừa lòng số đông.”.

Giải pháp là học cách bảo vệ không gian sống của mình mà không phải phòng thủ. Bạn không cần giải thích quá nhiều, không cần thuyết phục. Chỉ cần giữ vững điều mình làm, và để kết quả nói lên. Rồi sẽ có người hiểu bạn. Và nếu không có ai – hãy tiếp tục sống sâu cho chính mình.

Không được ai ủng hộ lối sống này.

Bạn có từng thấy mình đơn độc khi bắt đầu sống thật, sống kỹ, vì xung quanh toàn người sống vội? Một trong những trở ngại khi vượt qua sự hời hợt khó nhận ra nhất là cảm giác: “Mình lạc lõng giữa thế giới này.” . Bạn đang muốn viết kỹ – họ lại bảo “thôi nhanh lên”. Bạn muốn trò chuyện thật – họ lại né tránh hoặc lướt qua. Bạn muốn cảm nhận – thì bị xem là “đa cảm”. Và thế là, bạn bắt đầu nghi ngờ liệu mình có đi sai hướng không.

Thực tế, môi trường sống quyết định rất nhiều đến độ bền của hành trình chuyển hóa. Nếu bạn chỉ ở cùng người sống hời hợt, bạn rất khó giữ được động lực. Nhưng bạn không thể đòi hỏi người khác thay đổi – bạn chỉ có thể chủ động tạo “vùng nâng đỡ” riêng. Một cộng đồng nhỏ, một người bạn đủ thật, một nhóm online cùng viết nhật ký… cũng đủ để bạn không đơn độc.

Và hãy nhớ: hành trình sống sâu bắt đầu bằng sự cô đơn – nhưng không mãi như vậy. Khi bạn giữ vững giá trị sống của mình đủ lâu, bạn sẽ bắt đầu hút về những người cùng tần số. Hãy tin rằng: “Không phải mình sai – chỉ là mình đang đi trước.”.

Tự ti vì thiếu vốn sống và tư duy.

Bạn có từng nghĩ: “Người sống sâu chắc phải từng trải nhiều, thông minh hơn mình mới làm được”? Một trong những trở ngại khi vượt qua sự hời hợt phổ biến nhưng ít được gọi tên chính là mặc cảm âm thầm: “Tôi không đủ giỏi để sống sâu.”. Khi nhìn vào người có vốn từ phong phú, trải nghiệm phong phú, hoặc có khả năng diễn đạt nội tâm một cách mạch lạc, nhiều người dễ cho rằng: “Mình không thuộc kiểu người đó, thôi sống đơn giản cho lành.”

Tuy nhiên, sống sâu không đòi hỏi bạn phải có bằng cấp, đọc hàng trăm cuốn sách hay từng đi qua hàng chục biến cố. Chiều sâu không nằm ở số lượng trải nghiệm mà nằm ở cách bạn suy tư về trải nghiệm đó. Một người có thể đã đi nhiều nơi nhưng vẫn hời hợt; trong khi người khác chỉ quanh quẩn góc nhà, nhưng lại cảm được những lớp nghĩa của đời sống một cách chân thực. Bởi vì sống sâu là thái độ, không phải cấp độ.

Giải pháp: hãy bắt đầu từ chính bạn – với vốn sống hiện tại, tư duy hiện tại, cảm nhận hiện tại. Thay vì nghĩ “Tôi chưa đủ”, hãy hỏi: “Tôi đang nhìn điều này với sự thành thật và tỉnh thức chưa?”. Chỉ cần bạn dám nhìn kỹ, dám cảm thật, dám đặt câu hỏi thay vì đi theo thói quen – bạn đã bước ra khỏi sự hời hợt rồi. Và cứ mỗi lần như thế, bạn lại tiến thêm một bước trên hành trình sống sâu sắc hơn.

Dễ chán nản khi chưa thấy kết quả rõ ràng.

Bạn có từng hỏi: “Sống có chiều sâu thì có gì tốt hơn không?”, “Sao không thấy khác biệt gì cả?”. Chúng ta đang sống trong một xã hội yêu thích kết quả nhanh. Ăn kiêng 7 ngày, học kỹ năng trong 30 phút, thay đổi cuộc đời trong 21 ngày… Và khi áp đặt kỳ vọng đó lên hành trình sống sâu, bạn sẽ cảm thấy thất vọng. “Mình đã viết nhật ký cả tuần rồi mà vẫn thấy bản thân rối.”, “Mình đã học lắng nghe rồi mà vẫn không gắn kết được với ai.”. Sự chán nản đó là một trong những trở ngại khi vượt qua sự hời hợt phổ biến nhất.

Sự chuyển hóa nội tâm không đến theo kiểu “một lần là đủ”. Nó đến lặng lẽ, đều đặn và âm thầm. Bạn không nhận ra mình thay đổi – cho đến khi có người nói: “Gần đây bạn trầm hơn, sâu hơn, khác lắm.” . Nhưng để đến được khoảnh khắc ấy, bạn cần kiên nhẫn với chính mình.

Giải pháp: thay vì tìm kết quả, hãy học cách nhìn thấy tiến trình. Viết một câu trung thực trong nhật ký, hoàn thành một lần trò chuyện sâu sắc, từ chối một cuộc gặp vô nghĩa – đó là thành tựu. Câu hỏi quan trọng không phải là “Mình đã thay đổi chưa?”, mà là “Mình có còn đang đi trên con đường sống thật với mình không?”. Nếu câu trả lời là có, thì bạn đang đúng đường. Và không có gì sâu sắc mà vội vàng được.

Thiếu công cụ cụ thể để thực hành liên tục.

Bạn có từng thấy muốn sống sâu – nhưng không biết làm gì cụ thể mỗi ngày? Một điều đáng tiếc là: nhiều người có ý định sống tỉnh thức nhưng lại dừng lại sau vài ngày vì… không biết làm sao để duy trì. Họ nghe, họ hiểu, họ đồng cảm – nhưng khi về với đời sống thường nhật, họ bị nhấn chìm trong công việc, tin tức, sự phân tâm, và dần rơi trở lại vùng sống cạn. Đây là một trở ngại khi vượt qua sự hời hợt mang tính kỹ thuật – nhưng lại ảnh hưởng cực lớn đến sự bền vững của hành trình.

Giải pháp: xây dựng một “bộ công cụ đơn giản” để thực hành mỗi ngày. Gợi ý: mô hình 3–3–3. Mỗi sáng, bạn làm 3 việc: viết 3 câu cảm xúc hiện tại; ghi 3 điều bạn biết ơn; xác định 3 điều cần làm kỹ trong ngày. Mỗi tối, bạn trả lời 3 câu hỏi: “Điều gì mình đã làm có chiều sâu?”, “Điều gì mình đã lướt qua?”, “Ngày mai mình muốn thay đổi điều gì?”.

Công cụ càng đơn giản, càng dễ thực hành – càng dễ duy trì. Điều quan trọng không nằm ở việc bạn dùng công cụ gì mà ở việc bạn có dùng nó thật sự không. “Không cần thứ tối ưu – chỉ cần thứ đủ dùng đều đặn mỗi ngày.” . Khi bạn duy trì được một hành vi có ý thức, bạn đang đào sâu một lớp hời hợt, và mở ra một không gian sống thật hơn.

Kết luận.

Thông qua việc gọi tên những trở ngại khi vượt qua sự hời hợt, mà Sunflower Academy đã cùng bạn phân tích trong bài viết này, hy vọng bạn đã tìm thấy sự đồng cảm và cả những gợi ý thiết thực để không bị bỏ cuộc giữa đường. Điều quan trọng không nằm ở việc bạn có sống sâu trọn vẹn ngay hôm nay mà là bạn có đang kiên nhẫn với hành trình của chính mình không. Bởi sống sâu là học cách đi qua từng tầng của bản thân với sự trung thực, dũng cảm và kiên định. Và nếu bạn vẫn còn tiếp tục đặt câu hỏi, vẫn đang thực hành, vẫn đang tỉnh thức – thì bạn đã và đang trên con đường đó rồi. Hãy tiếp tục, vì không ai khác ngoài bạn xứng đáng với một đời sống sâu sắc và có ý nghĩa hơn mỗi ngày.