Sống thực dụng là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn luyện để không tự đánh mất những giá trị thật

Giữa một xã hội ngày càng đề cao kết quả, tốc độ và tính hiệu quả, nhiều người đã chọn cách sống thực dụng như một phương án sinh tồn hợp lý. Nhưng liệu đây có phải là giải pháp bền vững? Hay đó là ngã rẽ khiến chúng ta dần xa rời những điều chân thật trong nội tâm? Sống thực dụng không hẳn là sai – điều quan trọng là ta sống thực dụng như thế nào, có tỉnh thức hay chỉ đang bị cuốn trôi trong sự tính toán ngầm. Qua bài viết sau đây, cùng Sunflower Academy chúng ta sẽ tìm hiểu sống thực dụng là gì, kể từ khái niệm, phân loại các hình thức của sống thực dụng phổ biến, cũng như ảnh hưởng của nó trong cuộc sống và những cách rèn luyện để sống thực dụng mà không đánh mất giá trị thật, để từ đó định hình lại lựa chọn sống một cách hài hòa giữa hiệu quả và nhân bản.

Sống thực dụng là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn luyện để không tự đánh mất những giá trị thật.

Định nghĩa về sống thực dụng.

Tìm hiểu khái niệm về sống thực dụng nghĩa là gì, và vì sao đây là một lối sống dễ gây hiểu lầm nhưng lại ảnh hưởng sâu sắc đến cách chúng ta lựa chọn trong đời sống? Sống thực dụng (Pragmatic Living, Utilitarian Attitude, Instrumental Thinking, Transactional Mindset) là thái độ sống đặt nặng tính hiệu quả, ưu tiên lợi ích cá nhân, lựa chọn có điều kiện, và tính toán dựa trên mục tiêu cụ thể. Một người sống thực dụng thường thể hiện qua việc “thích giao dịch rạch ròi”, “chỉ làm điều có lợi”, hoặc “không mấy quan tâm đến giá trị vô hình”. Lối sống này vừa mang lại sự tỉnh táo, vừa tiềm ẩn nguy cơ đánh mất giá trị sâu sắc của các mối quan hệ và bản thân nếu thiếu tỉnh thức và nội lực.

Sống thực dụng thường bị nhầm lẫn với các khái niệm như sống thực tế, sống lý trí, hay sống có mục tiêu, vì đều thiên về hành động có định hướng. Tuy nhiên, giữa chúng có sự khác biệt rõ rệt: sống thực tế không nhất thiết đánh đổi, sống lý trí có thể hài hòa với cảm xúc, sống có mục tiêu vẫn có lý tưởng sâu xa. Trong khi đó, sống thực dụng dễ dẫn đến các lựa chọn thiếu chiều sâu nội tâm, và thường bị chi phối bởi kết quả bên ngoài. Trái ngược với sống thực dụng là các khái niệm như sống vị tha, sống lý tưởng và sống chân thật – những thái độ sống thiên về giá trị bên trong, đôi khi chấp nhận thiệt thòi để giữ gìn điều mình tin là đúng.

Để hiểu rõ hơn về sống thực dụng, chúng ta cần phân biệt với một số khái niệm khác như: sống hiệu quả, sống khôn ngoan, sống hợp thời, sống thông minh cảm xúc. Cụ thể như sau:

• Sống hiệu quả (Productivity-Oriented Living): Là xu hướng tối ưu hóa thời gian, nguồn lực và năng lượng để đạt kết quả cụ thể. Người sống hiệu quả vẫn có thể giữ nguyên giá trị sống chân thành, nếu động lực là vì cộng đồng hoặc mục tiêu có ý nghĩa dài hạn, thay vì chỉ vì lợi ích cá nhân ngắn hạn.
• Sống khôn ngoan (Wise Living): Là lối sống có sự kết hợp giữa kinh nghiệm, trực giác và lòng trắc ẩn. Người khôn ngoan biết tính toán nhưng không đánh đổi lòng tử tế. Trong khi đó, người sống thực dụng dễ bỏ qua cảm xúc và đạo lý nếu thấy không “có lợi”.
• Sống hợp thời (Trend-Conscious Living): Là cách sống theo xu hướng xã hội, phù hợp với thời đại và môi trường. Tuy nhiên, nếu chỉ chạy theo cái mới để đạt vị thế cá nhân mà thiếu chọn lọc giá trị, lối sống này dễ bị cuốn vào thực dụng hóa mọi hành vi.
• Sống thông minh cảm xúc (Emotionally Intelligent Living): Là khả năng nhận diện, điều chỉnh và sử dụng cảm xúc hiệu quả. Người sống thông minh cảm xúc có thể đặt ranh giới rõ ràng, nhưng không mang tính vụ lợi hay tính toán thiệt hơn trong từng mối quan hệ như người sống thực dụng.

Ví dụ, một người đi làm trong một tổ chức phi lợi nhuận, nếu mang thái độ sống thực dụng sẽ chỉ làm những việc có cơ hội “ghi điểm” với cấp trên, bỏ qua những việc không có “lợi ích trực tiếp”. Ngược lại, người sống lý tưởng hoặc sống chân thật sẽ vẫn cống hiến dù không được ghi nhận tức thời, vì họ hành động từ giá trị bên trong, không bị chi phối bởi sự tính toán ngắn hạn.

Như vậy, sống thực dụng là một lối sống có tính hai mặt – vừa giúp ta thực tế, vừa có thể khiến ta xa rời nội tâm thật. Việc hiểu đúng bản chất của thái độ sống này sẽ giúp chúng ta tỉnh thức hơn khi đưa ra lựa chọn mỗi ngày. Sau đây, chúng ta sẽ cùng khám phá các hình thức phổ biến của sống thực dụng trong đời sống hiện đại.

Phân loại các hình thức của sống thực dụng trong đời sống.

Sống thực dụng được thể hiện qua những khía cạnh nào trong đời sống của con người? Trong mỗi môi trường sống, từ gia đình, công việc đến xã hội – thái độ sống thực dụng đều có thể xuất hiện với những sắc thái khác nhau. Nó không chỉ nằm ở hành vi lựa chọn, mà còn bộc lộ qua cách chúng ta định nghĩa thành công, đo lường giá trị con người, và xây dựng mối quan hệ. Cụ thể như sau:

• Sống thực dụng trong tình cảm, mối quan hệ: Người có xu hướng sống thực dụng thường nhìn các mối quan hệ dưới lăng kính “giá trị sử dụng”, chẳng hạn: quen ai đó vì danh tiếng, yêu ai đó vì họ có thể giúp ta đạt điều gì đó. Những mối quan hệ này dễ rơi vào trạng thái giao dịch ngầm, thiếu cảm xúc chân thật và dễ đổ vỡ khi không còn “giá trị” rõ ràng.
• Sống thực dụng trong giao tiếp, đời sống hàng ngày: Đây là kiểu sống mà mỗi hành vi, lời nói đều mang mục đích “có qua có lại” rõ rệt. Những người sống thực dụng có thể tỏ ra thân thiện, quan tâm – nhưng chỉ khi họ cần điều gì đó từ người khác. Điều này khiến môi trường xung quanh trở nên thiếu tin cậy, đầy tính toán, và khiến người khác cảm thấy bị lợi dụng.
• Sống thực dụng trong kiến thức, trí tuệ: Thể hiện ở việc học để thi, đọc để lấy bằng, tiếp thu để khoe mẽ hơn là để hiểu biết thật. Người sống thực dụng trong học tập thường bỏ qua chiều sâu, chỉ chọn lọc kiến thức “có ích” cho mục tiêu cá nhân, làm mất đi giá trị khai phóng của tri thức.
• Sống thực dụng trong địa vị, quyền lực: Đây là biểu hiện rõ rệt trong xã hội thành tích, khi một người chọn kết giao, phấn đấu hoặc hành xử hoàn toàn dựa trên vị trí, vai vế – lợi ích có thể thu được. Họ có thể thay đổi quan điểm, thậm chí giá trị sống, nếu điều đó giúp họ leo cao hơn trong nấc thang quyền lực.
• Sống thực dụng trong tài năng, năng lực: Một số người không còn nuôi dưỡng đam mê hay sáng tạo, mà chỉ rèn kỹ năng phục vụ thị trường. Họ chọn nghề nghiệp theo mức lương, không quan tâm đến sự phù hợp hay lý tưởng. Lâu dài, điều này dễ gây cảm giác kiệt quệ, đánh mất nội lực phát triển.
• Sống thực dụng trong ngoại hình, vật chất: Khi hình ảnh bề ngoài bị thương mại hóa, nhiều người đánh đồng giá trị bản thân với đồ hiệu, xe sang hay thân hình chuẩn. Lối sống này dễ dẫn đến so sánh, ganh đua, và cảm giác không bao giờ “đủ”. Việc đầu tư cho vẻ ngoài trở thành công cụ để khẳng định bản thân, thay vì là cách chăm sóc sức khỏe hoặc biểu hiện sự tôn trọng chính mình.
• Sống thực dụng trong dòng tộc, xuất thân: Một số người lấy lý lịch gia đình làm thước đo giá trị, hoặc sử dụng các mối quan hệ huyết thống như công cụ để tiến thân. Điều này dẫn đến sự thiên vị, đặc quyền và tạo ra sự bất công trong môi trường xã hội hoặc gia đình.
• Sống thực dụng trong khía cạnh khác của đời sống: Một số biểu hiện không dễ nhận thấy, như việc làm từ thiện để PR cá nhân, giúp đỡ người khác để được khen ngợi, hoặc sống “tử tế có điều kiện”. Đây là những sắc thái tinh vi của sống thực dụng, cần được nhận diện một cách sâu sắc và không phán xét, để từ đó lựa chọn con đường sống hài hòa hơn.

Có thể nói rằng, sống thực dụng là một thái độ sống có khả năng lan rộng vào mọi ngóc ngách của đời sống nếu không được soi chiếu tỉnh thức. Sự phân loại trên không nhằm đánh giá đúng – sai, mà để giúp chúng ta tự soi lại mình: liệu chúng ta đang lựa chọn từ giá trị thật, hay từ sự tính toán vô thức? Sau đây, chúng ta sẽ cùng khám phá những tác động của sống thực dụng trong đời sống cá nhân và cộng đồng.

Tác hại của sống thực dụng trong cuộc sống.

Khi mang tâm lý sống thực dụng quá mức và duy trì trong thời gian dài, sống thực dụng có ảnh hưởng tiêu cực như thế nào trong việc định hình cuộc sống của chúng ta? Dù có thể xuất phát từ sự tỉnh táo và nhu cầu bảo vệ bản thân, nhưng khi thái độ sống này trở thành “quy chuẩn mặc định”, nó sẽ âm thầm bào mòn nhiều giá trị cốt lõi trong con người và các mối quan hệ. Dưới đây là những ảnh hưởng sâu sắc mà sống thực dụng mang lại cho chúng ta:

• Sống thực dụng đối với cuộc sống, hạnh phúc: Khi tất cả lựa chọn đều dựa trên tính toán lợi – hại, cá nhân rất khó cảm nhận được niềm vui thuần túy hay sự đủ đầy từ bên trong. Hạnh phúc trở nên điều kiện hóa: “chỉ khi đạt được điều X, tôi mới thấy hài lòng”. Điều này khiến chúng ta dễ rơi vào trạng thái đuổi theo thành tựu, nhưng vẫn luôn thấy thiếu thốn, trống rỗng nội tâm.
• Sống thực dụng đối với phát triển cá nhân: Một người sống thực dụng sẽ đầu tư cho bản thân chỉ khi điều đó mang lại kết quả cụ thể – như tăng lương, đạt danh hiệu hay được công nhận. Tuy nhiên, sự phát triển cá nhân thực thụ thường bắt đầu từ những điều vô hình: thấu hiểu bản thân, điều chỉnh cảm xúc, học điều mình chưa biết giá trị. Khi những điều này bị bỏ qua, quá trình trưởng thành trở nên lệch lạc và mất gốc.
• Sống thực dụng đối với mối quan hệ xã hội: Các mối quan hệ dễ trở nên giao dịch, đầy điều kiện và thiếu chân thành. Sự tin tưởng bị thay thế bằng thỏa thuận ngầm. Khi một người chỉ tiếp cận người khác vì “có lợi”, họ cũng dần đánh mất khả năng xây dựng kết nối thật – thứ giúp con người cảm thấy thuộc về, được yêu thương vô điều kiện.
• Sống thực dụng đối với công việc, sự nghiệp: Trong môi trường công sở, sống thực dụng dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, mất đi tinh thần đồng đội và sự cống hiến dài hạn. Người sống thực dụng có thể dễ đạt kết quả ngắn hạn, nhưng lâu dài lại khó giữ được uy tín – bởi sự thiếu bền vững trong giá trị và động lực nội tại.
• Sống thực dụng đối với cộng đồng, xã hội: Khi sống thực dụng trở thành lối sống phổ biến, các giá trị cộng đồng như lòng tin, tinh thần công bằng, sự tử tế sẽ dần bị xói mòn. Xã hội sẽ hình thành các “cộng đồng chức năng” – nơi mỗi người chỉ gắn bó khi còn giá trị sử dụng. Điều này gây rạn nứt lòng tin, gia tăng sự cô lập và đẩy lùi khả năng hợp tác chân thành giữa con người với nhau.
• Tác động khác từ sống thực dụng: Về lâu dài, sống thực dụng khiến cho con người rơi vào cảm giác mất phương hướng, sống mà không biết điều gì là đủ – là đáng để giữ gìn. Nội tâm trở nên trống rỗng, mất khả năng kết nối sâu với chính mình và người khác. Những quyết định được đưa ra có thể đúng đắn về logic, nhưng sai lệch về giá trị nhân bản.

Từ những thông tin trên cho thấy, sống thực dụng – nếu không được nhận diện và điều chỉnh – có thể làm tổn thương không chỉ nội tâm của mỗi người mà còn làm rạn nứt kết cấu xã hội. Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những biểu hiện cụ thể của sống thực dụng trong đời sống để dễ dàng nhận diện và điều chỉnh đúng lúc.

Biểu hiện của sống thực dụng trong đời sống thực tế.

Làm sao để nhận biết một người có xu hướng sống thực dụng trong cách họ suy nghĩ, hành xử và kết nối với người khác? Khi một người sống thực dụng, các biểu hiện sẽ không phải lúc nào cũng rõ ràng hay dễ nhận diện ngay lập tức. Tuy nhiên, nếu quan sát đủ sâu, chúng ta có thể thấy những dấu hiệu đặc trưng trong thái độ, hành vi và lựa chọn sống hằng ngày của họ – cho thấy việc đặt lợi ích lên hàng đầu đã trở thành thói quen tiềm thức.

• Biểu hiện của sống thực dụng trong suy nghĩ và thái độ: Người sống thực dụng thường mang tư duy “có lợi mới làm”, hoặc “Mình được gì từ chuyện này?”. Họ đánh giá sự việc thông qua kết quả cụ thể, hữu hình, hơn là dựa vào giá trị tinh thần hay chiều sâu nội tâm. Những điều không tạo ra hiệu quả tức thời sẽ bị coi là “lãng phí”, từ đó hình thành thái độ khắt khe với những gì không sinh lợi trực tiếp.
• Biểu hiện của sống thực dụng trong lời nói và hành động: Trong giao tiếp, họ có xu hướng sử dụng ngôn ngữ mang tính điều kiện: “Nếu anh giúp tôi việc này… thì tôi sẽ…”, hoặc hay đưa ra lời hứa kèm theo sự trao đổi. Hành động cũng phản ánh rõ nét: họ chỉ xuất hiện khi cần thiết, hoặc chỉ hỗ trợ khi có “phần” trong đó. Điều này khiến mối quan hệ trở nên căng thẳng và thiếu sự sẻ chia tự nhiên.
• Biểu hiện của sống thực dụng trong cảm xúc và tinh thần: Người sống thực dụng thường kìm nén cảm xúc, xem đó là “yếu đuối” hoặc “không hiệu quả”. Họ không dễ xúc động trước những điều nhân văn, vì tâm trí luôn bận rộn tính toán lợi ích. Điều này khiến đời sống tinh thần trở nên khô cứng, dễ bị mất kết nối với chính cảm xúc thật của bản thân.
• Biểu hiện của sống thực dụng trong công việc, sự nghiệp: Trong môi trường làm việc, họ chỉ tham gia vào những dự án có lợi ích cá nhân rõ ràng. Không mấy quan tâm đến sự phát triển đội nhóm hay giá trị dài hạn, họ thường chỉ tập trung vào kết quả mình được ghi nhận. Họ né tránh việc hỗ trợ đồng nghiệp nếu không có “phần thưởng”, và thường tìm cách tối đa hóa lợi ích dù làm giảm giá trị tập thể.
• Biểu hiện của sống thực dụng trong khó khăn nghịch cảnh: Khi đối mặt với khủng hoảng, người sống thực dụng dễ có xu hướng rút lui nếu thấy “không còn lợi”. Họ ít khi kiên trì với điều gì đó không mang lại kết quả mong muốn nhanh chóng. Điều này khiến họ dễ bỏ cuộc giữa chừng, thiếu khả năng đồng hành cùng người khác trong những giai đoạn cần lòng trung thành và sự gắn bó.
• Biểu hiện của sống thực dụng trong đời sống và phát triển: Họ thường chỉ học điều gì đó khi nó giúp “kiếm tiền nhanh hơn” hoặc “có ích trong hồ sơ”. Những khía cạnh như khám phá bản thân, chữa lành nội tâm hay phát triển cảm xúc – tinh thần thường bị coi nhẹ. Điều này khiến sự phát triển bản thân trở nên lệch lạc, dễ mất phương hướng trong hành trình dài.
• Các biểu hiện khác: Một số người sống thực dụng có thể viện lý do “Tôi chỉ sống thực tế thôi” để né tránh việc đối diện với nội tâm hoặc trách nhiệm sâu xa. Họ thường tỏ ra sắc bén, biết điều, nhưng thiếu sự ấm áp và khả năng nuôi dưỡng lòng tin. Nhiều hành vi được che đậy bằng sự khéo léo, nhưng nếu thiếu thành thật, nó vẫn tạo ra cảm giác “không thật” nơi người đối diện.

Nhìn chung, người có xu hướng sống thực dụng không phải là người xấu – họ chỉ đang bị chi phối quá mức bởi những nguyên tắc hiệu quả, lợi ích và tính toán. Điều này cho thấy nhu cầu chuyển hóa là rất cần thiết nếu chúng ta muốn sống trọn vẹn hơn, cả về mặt cá nhân lẫn trong cộng đồng. Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách rèn luyện để sống thực dụng mà không đánh mất giá trị thật của chính mình.

Cách rèn luyện để sống thực dụng mà không đánh mất giá trị thật.

Làm thế nào để chúng ta có thể rèn luyện và sống thực dụng một cách tỉnh thức, từ đó giữ được lòng tự trọng, giá trị nội tâm và trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình? Để phát triển bản thân trở nên hài hòa giữa hiệu quả và chân thật, và duy trì những mối quan hệ lành mạnh trong một xã hội đầy tính toán, chúng ta cần có những phương pháp tiếp cận cụ thể, mang tính thực hành lâu dài. Sau đây là một số giải pháp cụ thể:

• Thấu hiểu chính bản thân mình: Trước khi điều chỉnh hành vi, chúng ta cần hiểu vì sao mình chọn cách sống thực dụng. Đó là nỗi sợ tổn thương, cảm giác thiếu an toàn, hay chỉ là thói quen “hiệu quả hóa” mọi việc? Việc dành thời gian quan sát chính mình – khi ta đưa ra quyết định, khi ta chọn giữ khoảng cách hay tính toán trong giao tiếp – sẽ giúp hé lộ động cơ sâu xa và gợi mở cách chuyển hóa phù hợp.
• Thay đổi góc nhìn, tư duy mới: Không phải mọi điều đều cần được cân – đo – đong – đếm. Đôi khi, những điều “không có lợi” lại gieo mầm hạnh phúc lâu dài. Học cách nhìn cuộc sống với lăng kính tổng thể hơn, từ lợi ích ngắn hạn sang sự phát triển nội tâm bền vững – sẽ giúp chúng ta thoát khỏi vòng xoáy của tính toán cạn cợt.
• Học cách chấp nhận khác biệt: Trong khi ta có xu hướng sống thực dụng để kiểm soát rủi ro, thì việc chấp nhận rằng mỗi người có cách sống – mục tiêu – giá trị khác nhau sẽ làm mềm lại những toan tính quá cứng nhắc. Khi biết tôn trọng lựa chọn của người khác mà không áp đặt, ta cũng dần tạo khoảng không để chính mình sống nhẹ nhàng hơn.
• Viết, trình bày cụ thể trên giấy: Hãy thử liệt kê các quyết định quan trọng gần đây của mình: có bao nhiêu trong số đó xuất phát từ giá trị thật, bao nhiêu từ tính toán lợi ích? Việc viết ra giúp ta đối diện rõ ràng hơn với cơ chế hành xử của mình, từ đó điều chỉnh từng bước, không vội vàng. Đây là hình thức đối thoại thành thật với chính mình.
• Thiền định, chánh niệm và yoga: Những thực hành như thiền hay chánh niệm giúp ta quay về bên trong, quan sát tâm trí khi nó bị cuốn vào mong cầu – tính toán – so sánh. Càng rèn luyện sự hiện diện, chúng ta càng dễ nhận ra khi nào mình sống thực dụng một cách mất cân bằng, và khi nào mình thực sự đang sống vì điều mình tin là đúng.
• Chia sẻ khó khăn với người thân: Khi ta sống thực dụng, ta thường giấu nhẹm cảm xúc thật, vì sợ bị đánh giá là yếu đuối. Tuy nhiên, những chia sẻ chân thành – khi được lắng nghe trong không gian an toàn – lại là cánh cửa chữa lành sâu sắc. Điều này giúp ta buông bớt phòng vệ, mở lòng hơn với những kết nối chân thật.
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Sống thực dụng quá mức thường đi kèm với căng thẳng, thiếu ngủ, rối loạn ăn uống hoặc các biểu hiện kiệt sức. Một cơ thể khỏe mạnh, một nhịp sống điều độ sẽ tạo nền tảng để tâm trí bớt cuốn vào vòng xoáy của hiệu suất và lợi ích. Việc chăm sóc bản thân trở thành bước đầu tiên để tái lập giá trị sống từ bên trong.
• Tìm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Nếu nhận thấy bản thân bị cuốn quá sâu vào thực dụng mà không thể thoát ra – dù đã cố gắng – đừng ngại tìm đến chuyên gia tâm lý, life coach hoặc những người hướng dẫn đáng tin cậy. Họ sẽ giúp ta nhìn ra điểm mù, mở ra hướng đi phù hợp với bản thân mà không mất đi sự hiệu quả cần thiết.
• Các giải pháp hiệu quả khác: Đôi khi, chỉ cần dành thời gian quan sát những người sống chân thật, từ tế – không toan tính cũng đã là một cách để tự điều chỉnh. Chúng ta học cách sống không phải từ lý thuyết, mà từ những tấm gương sống động quanh mình. Sự hiện diện của họ nhắc ta về điều gì đó vẫn còn nguyên vẹn trong mình: giá trị thật không bao giờ lỗi thời.

Tóm lại, mục tiêu khẳng định việc rèn luyện để sống thực dụng một cách tỉnh thức là hoàn toàn khả thi – miễn là chúng ta bắt đầu từ nhận thức đúng đắn và lòng can đảm để điều chỉnh từng ngày. Sau đây, chúng ta sẽ khép lại bằng một kết luận gợi mở – để mỗi người tự viết tiếp hành trình cân bằng giữa hiệu quả và sự thật lòng.

Kết luận.

Thông qua sự tìm hiểu sống thực dụng là gì, kể từ khái niệm, phân loại các hình thức của sống thực dụng phổ biến, cũng như tác hại của nó trong cuộc sống, mà Sunflower Academy đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra rằng sống thực dụng không phải là thứ cần loại bỏ hoàn toàn mà là một lối sống cần được điều chỉnh tỉnh thức. Nếu biết cân bằng giữa thực tế và sự chân thành, giữa hiệu quả và giá trị thật, chúng ta hoàn toàn có thể sống thông minh mà vẫn tử tế. Hành trình này không đòi hỏi những thay đổi lớn lao, mà bắt đầu từ chính những lựa chọn nhỏ hằng ngày – nơi ta đặt lại câu hỏi: liệu mình đang sống từ giá trị thật, hay chỉ từ mục tiêu đạt được?