Giở trò là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn để sửa thói giở trò với người khác

Giở trò là một hành vi tiêu cực, gây ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ giữa các cá nhân và cộng đồng. Hành động này không chỉ thể hiện sự thiếu tôn trọng người khác mà còn phản ánh những vấn đề trong tính cách và đạo đức của người thực hiện. Những hành vi này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ sự thiếu tự tin, ghen tị cho đến mong muốn kiểm soát hay gây chú ý. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Sunflower Academy tìm hiểu giở trò là gì, kể từ khái niệm, phân loại các dạng giở trò phổ biến, cũng như ảnh hưởng của nó trong cuộc sống và những cách rèn luyện để sửa tính hay giở trò với người khác của bản thân.

Giở trò là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn để sửa thói giở trò với người khác.

Định nghĩa về sự giở trò.

Tìm hiểu khái niệm về sự giở trò nghĩa là gì? Sự giở trò (Mischief) là hành động mưu mô, gian dối hoặc không đúng đắn nhằm mục đích xấu, gây rắc rối hoặc phiền phức cho người khác. Trong nhiều trường hợp, sự giở trò mang đến những hậu quả tiêu cực như làm tổn thương lòng tin, gây mất đoàn kết và tạo ra môi trường thiếu an toàn. Đặc biệt, khi hành động này được thực hiện với động cơ không chính đáng, nó có thể trở thành yếu tố gây rối loạn trong các mối quan hệ cá nhân và tập thể. Tuy nhiên, không phải lúc nào sự giở trò cũng mang ý nghĩa tiêu cực. Ở một số khía cạnh, sự giở trò có thể mang tính giải trí, giúp khuấy động bầu không khí, tạo tiếng cười hoặc kiểm tra phản ứng nhanh nhạy của người khác, chẳng hạn như trong các trò đùa vô hại giữa bạn bè hoặc gia đình.

Sự giở trò thường bị nhầm lẫn với các khái niệm như lừa đảo, gian lận và phản bội. Tuy nhiên, sự khác biệt quan trọng nằm ở mức độ nghiêm trọng cũng như mục đích của hành động. Lừa đảo và gian lận liên quan đến việc chiếm đoạt tài sản hoặc trục lợi bất chính, trong khi phản bội là hành động vi phạm lòng tin, gây tổn thương nghiêm trọng đến quan hệ cá nhân hoặc tổ chức. Trong khi đó, sự giở trò thường mang tính chất nhẹ hơn, không nhằm mục đích chiếm đoạt hoặc gây tổn thất lớn mà chủ yếu tạo ra sự phiền toái hoặc bất ngờ. Trạng thái trái ngược với sự giở trò là trung thực, chính trực và lòng tốt, những yếu tố giúp xây dựng mối quan hệ bền vững và đáng tin cậy trong xã hội.

Để hiểu rõ hơn về giở trò, chúng ta cần phân biệt nó với “trung thực”, “chính trực”, “tử tế”, “chân thành”. Cụ thể như sau:

• Trung thực (Honesty): Trung thực thể hiện sự ngay thẳng, minh bạch trong lời nói và hành động, trái ngược với sự giở trò vốn mang tính lươn lẹo, che giấu ý đồ thực sự. Một người trung thực không sử dụng mánh khóe để đạt mục tiêu, trong khi giở trò thường liên quan đến việc thao túng hoặc đánh lạc hướng người khác để đạt lợi ích cá nhân.

• Chính trực (Integrity): Là sự kiên định với nguyên tắc đạo đức, không bị lung lay trước lợi ích cá nhân hay áp lực bên ngoài. Người chính trực sẽ tránh các hành vi giở trò nếu chúng ảnh hưởng tiêu cực đến người khác. Ngược lại, những ai thường xuyên lợi dụng sự giở trò để thao túng, gây ảnh hưởng xấu đến người khác thì không thể xem là có chính trực.
• Tử tế (Kindness): Là lòng trắc ẩn, mong muốn mang lại lợi ích và hạnh phúc cho người khác. Một số hành vi giở trò có thể làm tổn thương tinh thần hoặc thể chất của người bị tác động, đối lập hoàn toàn với sự tử tế. Tuy nhiên, trong những trường hợp sự giở trò mang tính hài hước, không gây hậu quả tiêu cực, nó có thể chỉ là một hình thức giao tiếp vui vẻ giữa những người thân quen.
• Chân thành (Sincerity): Chân thành phản ánh sự thật lòng, không giả tạo trong hành động và lời nói. Một người chân thành sẽ không sử dụng sự giở trò để thao túng hay lợi dụng người khác. Tuy nhiên, trong một số tình huống giao tiếp hằng ngày, sự giở trò có thể đóng vai trò như một cách thể hiện sự gần gũi, giúp giảm bớt căng thẳng và tạo ra bầu không khí thân thiện.

Ví dụ, trong một trận đấu bóng đá, một cầu thủ có thể giả vờ bị chấn thương để câu kéo thời gian hoặc gây áp lực lên đối phương. Nếu hành vi này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả trận đấu, nó có thể được xem là một phần của chiến thuật. Tuy nhiên, nếu việc giở trò vượt quá giới hạn, gây bất lợi không công bằng cho đối thủ hoặc làm mất đi tinh thần thể thao, nó sẽ bị coi là hành vi thiếu đạo đức. Điều này cho thấy ranh giới giữa một hành động giở trò vô hại và một hành động gây ảnh hưởng tiêu cực đôi khi rất mong manh.

Như vậy, sự giở trò là một hành vi có nhiều sắc thái khác nhau, từ những trò tinh nghịch không gây hại đến những hành vi mang tính mưu mô, gian dối. Để hiểu rõ hơn về sự giở trò, chúng ta cần xem xét mức độ tác động của nó và phân biệt với các giá trị đạo đức liên quan. Trong đời sống, sự giở trò có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, từ những trò đùa nhẹ nhàng trong giao tiếp hằng ngày đến những hành vi lợi dụng người khác nhằm đạt được lợi ích cá nhân.

Phân loại các hình thức của sự giở trò trong đời sống.

Sự giở trò, gian dối được thể hiện qua những khía cạnh nào trong đời sống của con người? Trong nhiều tình huống, sự giở trò có thể xuất hiện một cách tinh vi, từ những hành vi nhỏ nhặt trong đời sống cá nhân đến các hành động mang tính chiến lược ở cấp độ xã hội. Việc nhận diện các hình thức của sự giở trò giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của vấn đề, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp để đối phó và hạn chế ảnh hưởng tiêu cực mà nó gây ra.

• Sự giở trò trong tình cảm, mối quan hệ: Trong tình yêu, sự giở trò thể hiện qua hành vi lừa dối, phản bội, hoặc lợi dụng tình cảm của đối phương để trục lợi cá nhân. Trong các mối quan hệ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, sự giở trò có thể biểu hiện qua việc nói xấu sau lưng, cố tình tạo mâu thuẫn hoặc bịa đặt những thông tin sai lệch nhằm làm suy yếu lòng tin giữa các cá nhân.
• Sự giở trò trong đời sống, giao tiếp: Trong các cuộc trò chuyện hằng ngày, người thích giở trò thường sử dụng lời nói để bóp méo sự thật, cố tình gây hiểu nhầm hoặc thao túng thông tin nhằm trục lợi. Đặc biệt, trong môi trường công sở, sự giở trò có thể diễn ra dưới hình thức gian lận công việc, chiếm đoạt công lao của đồng nghiệp hoặc cố tình tạo ra khó khăn để ngăn cản sự tiến bộ của người khác.
• Sự giở trò trong kiến thức, trí tuệ: Trong lĩnh vực học thuật, sự giở trò phổ biến dưới hình thức gian lận trong thi cử, đạo văn hoặc giả mạo bằng cấp để đạt được lợi ích cá nhân. Trong nghiên cứu khoa học, sự giở trò có thể là việc làm giả số liệu, che giấu thông tin quan trọng hoặc chiếm đoạt công trình của người khác để đạt danh tiếng hoặc lợi ích kinh tế.
• Sự giở trò trong địa vị, quyền lực: Những người có vị thế cao trong xã hội đôi khi sử dụng quyền lực để thao túng, chèn ép hoặc giở trò nhằm củng cố địa vị của mình. Họ có thể đưa ra các quyết định thiên vị, tạo ra lợi ích riêng cho một nhóm người nhất định hoặc lợi dụng chức vụ để trục lợi cá nhân. Khi quyền lực không được sử dụng đúng đắn, sự bất công sẽ lan rộng, làm giảm niềm tin của người dân vào hệ thống.
• Sự giở trò trong tài năng, năng lực: Một số cá nhân có xu hướng sử dụng thủ đoạn để tạo dựng hình ảnh tài giỏi hoặc che giấu những hạn chế của bản thân. Điều này có thể xuất hiện dưới hình thức tâng bốc quá mức về năng lực, sử dụng thành tựu của người khác hoặc tìm cách hạ bệ đối thủ cạnh tranh.
• Sự giở trò trong ngoại hình, vật chất: Trong xã hội hiện đại, nhiều người sẵn sàng giở trò để đạt được vẻ ngoài hấp dẫn hoặc sở hữu những tài sản xa xỉ. Họ có thể sử dụng các phương pháp như chỉnh sửa hình ảnh, phẫu thuật thẩm mỹ hoặc thể hiện sự giàu có không đúng với thực tế để tạo ấn tượng với người khác.
• Sự giở trò trong dòng tộc, xuất thân: Ở một số nền văn hóa, địa vị xã hội được đánh giá cao dựa trên dòng tộc và xuất thân. Vì vậy, một số người có thể giở trò bằng cách che giấu quá khứ, thổi phồng gia thế hoặc tạo dựng những mối quan hệ hư cấu để nâng cao vị thế cá nhân. Việc này không chỉ làm mất đi giá trị thực chất của cá nhân mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khi sự thật bị phơi bày.

Có thể nói rằng, sự giở trò tồn tại dưới nhiều hình thức và gây ra những tác động sâu rộng đối với cá nhân và cộng đồng. Khi sự giở trò trở thành một thói quen, nó không chỉ ảnh hưởng đến đạo đức xã hội mà còn làm suy giảm niềm tin giữa con người với nhau. Vì vậy, nhận diện và ngăn chặn những hành vi này là điều cần thiết để xây dựng một môi trường sống trung thực, công bằng và bền vững.

Tác động của sự giở trò trong cuộc sống.

Sự giở trò, gây rắc rối cho người khác ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của chúng ta? Sự giở trò là một yếu tố có thể gây ra nhiều hệ lụy trong cuộc sống hàng ngày, từ cá nhân đến tập thể. Khi một người có thói quen giở trò quá mức, không chỉ những người xung quanh bị ảnh hưởng, mà chính bản thân họ cũng có thể chịu tác động tiêu cực. Dưới đây là những tác động tiêu cực mà sự giở trò gây ra:

• Ảnh hưởng của sự giở trò đến phát triển cá nhân: Những hành vi mang tính gian dối có thể làm tổn thương lòng tự trọng, khiến người bị ảnh hưởng cảm thấy hoang mang, mất niềm tin vào bản thân. Không những vậy, nếu một người có tính hay giở trò, họ cũng dễ bị lệ thuộc vào lối hành xử tiêu cực, dần đánh mất giá trị đạo đức và sự tôn trọng từ người khác.
• Ảnh hưởng của sự giở trò đến mối quan hệ xã hội: Trong các mối quan hệ, khi một người liên tục có những hành vi giở trò, gây tổn thương hoặc lợi dụng người khác, họ sẽ dần đánh mất sự tin tưởng từ bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Những trò đùa ác ý, sự dối trá hoặc hành động lừa lọc có thể dẫn đến xung đột, tạo ra khoảng cách và làm rạn nứt các mối quan hệ.
• Ảnh hưởng của sự giở trò đến công việc, sự nghiệp: Trong môi trường làm việc, sự trung thực và chuyên nghiệp là yếu tố quan trọng để xây dựng danh tiếng cá nhân. Khi ai đó có thói quen giở trò, sử dụng các chiêu trò để trục lợi hoặc gây rối đồng nghiệp, họ có thể làm mất uy tín của chính mình. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến mà còn khiến môi trường làm việc trở nên căng thẳng, thiếu sự hợp tác.
• Ảnh hưởng của sự giở trò đến cộng đồng, xã hội: Những hành vi lừa dối, trục lợi hoặc gây rối loạn có thể tạo ra sự bất ổn, làm giảm sự gắn kết giữa các thành viên trong cộng đồng. Đặc biệt, nếu sự giở trò xuất hiện trong các tổ chức, cơ quan hoặc chính quyền, nó có thể làm tổn hại đến niềm tin của người dân, gây ra những tác động tiêu cực đến sự phát triển chung của xã hội.

Từ những thông tin trên cho thấy, sự giở trò không chỉ ảnh hưởng đến từng cá nhân mà còn tác động đến tập thể, cộng đồng và cả hệ thống xã hội. Việc nhận diện và hạn chế những biểu hiện của người có tính hay giở trò là điều cần thiết để xây dựng một môi trường sống lành mạnh, tôn trọng và trung thực hơn.

Biểu hiện của người có sự giở trò quá mức.

Làm sao để nhận biết một người có tính hay giở trò và thực hiện những hành vi không đúng đắn nhằm mục đích xấu? Khi sự giở trò trở nên quá mức, nó không chỉ đơn thuần là những hành động tinh quái hay đùa giỡn vô hại mà có thể trở thành yếu tố gây rối loạn trong các mối quan hệ. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến của một người có thói quen giở trò quá mức.

• Biểu hiện trong suy nghĩ và thái độ: Người có sự giở trò quá mức thường có xu hướng suy nghĩ tiêu cực, dễ bi quan hoặc thù địch với người khác. Họ có thể xem mình là nạn nhân trong mọi tình huống, đổ lỗi cho người khác thay vì nhìn nhận trách nhiệm cá nhân. Những người này cũng thường cố tình hạ thấp người khác nhằm tạo ra lợi thế cho bản thân, hoặc tìm cách thao túng cảm xúc của người khác để phục vụ lợi ích riêng.
• Biểu hiện trong lời nói và hành động: Những người thích giở trò quá mức thường không trung thực trong giao tiếp, hay sử dụng những lời nói dối có chủ đích hoặc tung tin đồn thất thiệt để gây rối loạn. Họ có thể lợi dụng sự cả tin của người khác để đạt được mục tiêu cá nhân, hoặc cố tình gây hiểu lầm để thao túng tình huống.
• Biểu hiện trong cảm xúc và tinh thần: Những người có thói quen giở trò thường gặp phải những vấn đề về cảm xúc, bao gồm sự ghen tị, tức giận hoặc thậm chí là thù hận. Họ dễ bị kích động trước thành công của người khác và có xu hướng tìm cách phá hoại thay vì tự cải thiện bản thân. Ngoài ra, họ cũng có thể sống trong trạng thái bất an, lo lắng hoặc cô đơn do chính những hành vi của mình gây ra.
• Biểu hiện trong công việc, sự nghiệp: Trong môi trường làm việc, những người thích giở trò có thể có xu hướng gian lận, thao túng thông tin hoặc cố tình gây khó khăn cho đồng nghiệp để tạo lợi thế cá nhân. Họ thường xuyên không tuân thủ các quy tắc chung, thiếu tinh thần trách nhiệm và có thể dùng thủ đoạn để che giấu sai lầm của mình.
• Biểu hiện trong khó khăn nghịch cảnh: Khi đối diện với thử thách, người có tính hay giở trò thường tìm cách trốn tránh trách nhiệm hoặc đổ lỗi cho người khác. Họ thiếu khả năng kiểm soát cảm xúc, dễ dàng phản ứng thái quá hoặc đưa ra quyết định thiếu suy nghĩ. Thay vì đối diện với vấn đề để tìm cách giải quyết, họ chọn cách thao túng tình huống nhằm tránh bị quy trách nhiệm.
• Biểu hiện trong đời sống và phát triển: Những người có xu hướng giở trò thường không chú trọng đến sự phát triển cá nhân, họ có lối sống ích kỷ, thiếu cân nhắc đến lợi ích chung. Thay vì xây dựng các mối quan hệ lành mạnh, họ lại có xu hướng lợi dụng người khác để phục vụ mục đích cá nhân. Điều này không chỉ làm ảnh hưởng đến chất lượng các mối quan hệ mà còn khiến họ ngày càng bị cô lập trong xã hội.

Nhìn chung, người có thói quen giở trò quá mức không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân mà còn tác động xấu đến những người xung quanh. Nếu không được nhận diện và kiểm soát kịp thời, sự giở trò có thể làm suy yếu các mối quan hệ và gây mất cân bằng trong tập thể. Chính vì vậy, việc rèn luyện và thay đổi thói quen này là điều cần thiết để tạo ra một môi trường lành mạnh và bền vững.

Cách rèn luyện để sửa tính hay giở trò.

Làm thế nào để chúng ta có thể rèn luyện và chuyển hóa thói quen giở trò, từ đó xây dựng tích cách trung thực, chính trực và trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình? Để tránh các hậu quả tiêu cực và duy trì những mối quan hệ lành mạnh, chúng ta cần sự tự nhận thức, thay đổi tư duy và áp dụng các phương pháp điều chỉnh hành vi. Sau đây là một số giải pháp cụ thể giúp cải thiện tính hay giở trò, hướng đến sự trưởng thành và phát triển bền vững.

• Thấu hiểu chính bản thân mình: Để thay đổi, bạn cần nhận thức rõ những hành vi giở trò của mình, hiểu rõ nguyên nhân và động cơ thúc đẩy chúng. Việc tự vấn bản thân giúp bạn nhận ra những điểm yếu cần khắc phục, từ đó xây dựng kế hoạch rèn luyện phù hợp. Khi hiểu được tác động của những hành động này lên người khác, bạn sẽ có động lực mạnh mẽ hơn để điều chỉnh suy nghĩ và hành vi của mình.
• Thay đổi góc nhìn, tư duy mới: Thay vì tập trung vào việc tạo ra rắc rối, hãy học cách nhìn nhận vấn đề từ nhiều khía cạnh khác nhau. Khi đặt mình vào vị trí của người khác, bạn sẽ thấu hiểu cảm xúc cũng như suy nghĩ của họ, từ đó hạn chế những hành động có thể gây tổn thương. Thực hành tư duy tích cực và cởi mở giúp bạn điều chỉnh hành vi theo hướng phù hợp hơn, đồng thời cải thiện các mối quan hệ cá nhân.
• Học cách chấp nhận sự khác biệt: Mỗi người có một cá tính và quan điểm riêng. Thay vì cố gắng thay đổi người khác theo ý muốn của mình, bạn nên học cách tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt. Khi hiểu rằng mỗi cá nhân đều có những đặc điểm riêng biệt, bạn sẽ giảm bớt mong muốn kiểm soát hoặc thao túng người khác, từ đó xây dựng môi trường giao tiếp lành mạnh và tránh được các xung đột không đáng có.
• Viết, trình bày cụ thể trên giấy: Ghi lại những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi giở trò của bạn vào một cuốn sổ giúp bạn nhìn nhận lại bản thân một cách khách quan. Việc này không chỉ giúp bạn ý thức rõ hơn về thói quen của mình mà còn tạo cơ hội để phân tích nguyên nhân, tìm ra hướng khắc phục phù hợp. Khi viết ra những điều này, bạn sẽ dễ dàng theo dõi quá trình thay đổi của mình và có động lực duy trì nó trong dài hạn.
• Thiền định, chánh niệm và yoga: Các phương pháp này giúp bạn rèn luyện sự tập trung, kiểm soát cảm xúc và giảm căng thẳng. Khi tâm trí bình tĩnh, bạn sẽ có khả năng đưa ra những quyết định sáng suốt và tránh được những hành động bốc đồng. Thiền định cũng giúp bạn kết nối sâu sắc hơn với chính mình, nâng cao khả năng nhận thức và điều chỉnh suy nghĩ theo hướng tích cực.
• Chia sẻ khó khăn với người thân: Đừng ngần ngại chia sẻ những khó khăn của bạn với những người thân yêu. Sự lắng nghe và thấu hiểu từ gia đình, bạn bè sẽ giúp bạn có thêm động lực để thay đổi. Khi nhận được sự ủng hộ từ những người xung quanh, bạn sẽ cảm thấy an tâm hơn trong quá trình điều chỉnh hành vi, đồng thời học được cách xây dựng lòng tin trong các mối quan hệ.
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc sẽ giúp bạn có tinh thần minh mẫn, cơ thể khỏe mạnh. Khi duy trì một trạng thái thể chất và tinh thần tốt, bạn sẽ kiểm soát cảm xúc tốt hơn, hạn chế những hành vi tiêu cực và nâng cao khả năng điều chỉnh hành vi một cách hiệu quả.
• Tìm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc thay đổi, hãy tìm đến sự giúp đỡ của các chuyên gia tâm lý. Họ sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và đưa ra những lời khuyên hữu ích. Những phương pháp chuyên môn có thể giúp bạn thay đổi hành vi một cách khoa học, bền vững và đạt hiệu quả cao hơn.

Tóm lại, sự giở trò có thể được kiểm soát và chuyển hóa thông qua quá trình tự nhận thức, thay đổi tư duy và áp dụng các phương pháp rèn luyện phù hợp. Khi chủ động điều chỉnh hành vi và xây dựng thái độ sống tích cực, bạn không chỉ cải thiện bản thân mà còn góp phần tạo dựng môi trường giao tiếp chân thành, đáng tin cậy và lành mạnh hơn.

Kết luận.

Thông qua sự tìm hiểu giở trò là gì, kể từ khái niệm, phân loại các dạng giở trò phổ biến, cũng như ảnh hưởng của nó trong cuộc sống, mà Sunflower Academy đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra rằng sự giở trò không chỉ gây tổn thương cho người khác mà còn làm suy giảm giá trị bản thân. Hãy cùng nhau xây dựng một môi trường sống lành mạnh, nơi mọi người đều tôn trọng và yêu thương nhau. Bằng cách nhận thức rõ tác hại của “giở trò” và kiên trì rèn luyện, chúng ta có thể thay đổi bản thân, trở thành những người tốt đẹp hơn và góp phần xây dựng một xã hội văn minh.