Gay gắt là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn luyện để có sự kiên nhẫn, không gay gắt quá đáng

Trong đời sống, có những khoảnh khắc ta bắt gặp chính mình hoặc người khác nổi giận, nói lời nặng nề hay phản ứng thiếu kiềm chế. Những biểu hiện ấy thường được gọi là gay gắt, và chúng để lại dư âm lâu dài trong tâm trí người đối diện. Gay gắt không chỉ phản ánh trạng thái cảm xúc tức thời mà còn cho thấy sự mất cân bằng trong nội tâm. Nếu không được nhận diện và điều chỉnh, nó có thể ảnh hưởng đến hạnh phúc cá nhân, công việc và các mối quan hệ. Qua bài viết sau, cùng Sunflower Academy chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm, tác hại và cách rèn luyện để sống kiên nhẫn, bớt gay gắt trong đời sống hằng ngày.

Gay gắt là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn luyện để có sự kiên nhẫn, không gay gắt quá đáng.

Khái niệm về gay gắt.

Tìm hiểu khái niệm về gay gắt nghĩa là gì? Gay gắt (Harshness hay Sternness, Severity, Abrasiveness) là trạng thái thể hiện lời nói, thái độ hoặc hành động quyết liệt đến mức gây căng thẳng cho người khác. Nó thường mang sắc thái tiêu cực, bởi sự thiếu mềm mỏng dễ tạo ra cảm giác bị công kích. Người gay gắt thường nói nhanh, nhấn mạnh, hoặc phản ứng quá mức với tình huống. Dù đôi khi xuất phát từ mong muốn giải quyết vấn đề, nhưng cách thể hiện lại dễ làm người khác tổn thương. Đây là một trạng thái tâm lý gắn liền với sự căng cứng nội tâm, khi con người thiếu bình an và để cảm xúc chi phối.

Gay gắt thường bị nhầm với nghiêm khắc hoặc thẳng thắn. Nghiêm khắc dựa trên nguyên tắc công bằng, còn thẳng thắn gắn với sự trung thực và tinh thần xây dựng. Trong khi đó, gay gắt thường đi kèm cảm xúc nóng nảy, dễ làm lu mờ lý trí. Nó cũng khác với quyết đoán, bởi quyết đoán hướng đến sự rõ ràng trong lựa chọn, còn gay gắt nghiêng về phản ứng cảm xúc, thiếu cân bằng. Như vậy, bản chất của gay gắt không nằm ở việc bảo vệ quan điểm, mà ở cách biểu đạt làm gia tăng căng thẳng.

Để hiểu sâu hơn về gay gắt, chúng ta cần phân biệt khái niệm này với các trạng thái hành vi – nhận thức khác như nóng nảy, cứng nhắc, thẳng thắn và nghiêm khắc. Mỗi thuật ngữ mang một sắc thái riêng biệt trong cách con người thể hiện quan điểm và cảm xúc. Cụ thể như sau:

• Nóng nảy (Impulsiveness): Đây là phản ứng cảm xúc bùng phát nhanh, thường không kèm theo suy xét. Người nóng nảy có thể to tiếng, hành động thiếu kiểm soát. Trong khi đó, gay gắt có thể không bùng nổ ngay lập tức, nhưng lại duy trì cường độ căng thẳng, khiến người khác thấy áp lực lâu dài.
• Cứng nhắc (Rigidity): Cứng nhắc thể hiện ở việc giữ nguyên quan điểm, không linh hoạt thay đổi. Nó có thể gây khó chịu nhưng không nhất thiết mang cảm xúc công kích. Trái lại, gay gắt thường đi kèm giọng điệu nặng nề và thái độ gây sức ép, làm gia tăng khoảng cách trong giao tiếp.
• Thẳng thắn (Frankness): Thẳng thắn là nói ra sự thật một cách trực diện, nhưng thường kèm theo tinh thần xây dựng. Nó có thể làm người khác bất ngờ, nhưng không làm tổn thương như gay gắt. Điểm khác biệt nằm ở thái độ: thẳng thắn dựa trên sự chân thành, gay gắt dựa trên sự căng thẳng.
• Nghiêm khắc (Strictness): Nghiêm khắc thể hiện sự yêu cầu cao, nhưng đi cùng tính công bằng. Nó mang mục tiêu hướng đến sự phát triển và trật tự. Trong khi đó, gay gắt thường mang nhiều màu sắc cảm xúc, dễ tạo ra cảm giác bị phán xét, chứ không phải được dẫn dắt.

Một ví dụ dễ thấy là trong lớp học, có giáo viên nghiêm khắc yêu cầu học sinh giữ kỷ luật, nhưng vẫn kiên nhẫn giải thích. Ngược lại, một giáo viên gay gắt có thể la mắng, phán xét, khiến học sinh sợ hãi hơn là học hỏi. Trong gia đình, cha mẹ gay gắt khi con làm sai có thể tạo ra sự xa cách, thay vì giúp con rút kinh nghiệm. Trong công việc, lãnh đạo gay gắt dễ làm nhân viên căng thẳng và thiếu động lực hợp tác.

Nếu phân tích sâu, gay gắt bắt nguồn từ tâm lý phòng vệ, mong muốn kiểm soát và sự thiếu kiên nhẫn. Nó cũng phản ánh sự mệt mỏi tinh thần, khi con người không còn đủ không gian nội tâm để lắng nghe. Nhìn ở tầng nhận thức, gay gắt không chỉ là hành vi bề mặt, mà là tín hiệu cho thấy nội tâm chưa được quân bình. Nó kêu gọi sự điều chỉnh thông qua rèn luyện cảm xúc và thực hành lòng kiên nhẫn.

Như vậy, gay gắt không đơn thuần là một khái niệm mô tả hành vi, mà là trạng thái tâm lý cần được chuyển hóa. Nếu ta mong muốn sống hài hòa, gắn kết và phát triển bền vững, việc học cách giảm bớt sự gay gắt và nuôi dưỡng thái độ kiên nhẫn là điều không thể thiếu.

Phân loại các hình thức của gay gắt.

Gay gắt thường biểu hiện qua những dạng thức cụ thể nào? Đây không chỉ là một phản ứng cảm xúc thoáng qua mà có thể len lỏi vào nhiều khía cạnh đời sống, từ tình cảm, giao tiếp, công việc đến cách mỗi người xây dựng hình ảnh bản thân. Việc phân loại các dạng biểu hiện giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mức độ ảnh hưởng và cách điều chỉnh.

• Gay gắt trong tình cảm, mối quan hệ: Trong mối quan hệ yêu thương, gay gắt thường xuất hiện khi một bên mất kiên nhẫn hoặc thiếu sự thấu cảm. Những lời nói nặng nề, trách móc có thể khiến người kia cảm thấy bị phán xét thay vì được chia sẻ. Lâu dài, tình cảm dễ rạn nứt bởi sự sợ hãi thay thế cho sự tin tưởng.
• Gay gắt trong đời sống, giao tiếp: Trong giao tiếp hằng ngày, gay gắt thể hiện ở giọng điệu cứng nhắc, thái độ áp đặt hoặc sự thiếu lắng nghe. Người gay gắt dễ làm người khác mất thoải mái, dù nội dung họ nói có thể đúng. Điều này biến cuộc trò chuyện thành một cuộc đối đầu, thay vì sự kết nối và chia sẻ.
• Gay gắt trong kiến thức, trí tuệ: Trong quá trình trao đổi tri thức, sự gay gắt thường thể hiện qua cách phê phán thiếu xây dựng. Một người có thể bác bỏ ý kiến người khác bằng giọng điệu khắt khe, khiến đối phương cảm thấy bị xem thường. Trạng thái này không khuyến khích học hỏi mà tạo ra rào cản cho sự trưởng thành chung.
• Gay gắt trong địa vị, quyền lực: Người nắm giữ vị trí lãnh đạo nếu quá gay gắt sẽ dễ làm nhân viên sợ hãi thay vì kính trọng. Họ có thể áp đặt ý chí, quát mắng khi thấy sai sót, nhưng điều này lại làm suy giảm tinh thần hợp tác. Quyền lực được duy trì bằng sự sợ hãi thường không bền vững và dễ tạo ra khoảng cách lớn trong tập thể.
• Gay gắt trong tài năng, năng lực: Người tài năng nhưng thiếu kiềm chế có thể trở nên gay gắt khi người khác không đạt tiêu chuẩn của họ. Điều này khiến họ khó truyền cảm hứng cho đồng đội, bởi thay vì hỗ trợ, họ tạo ra áp lực. Tài năng gắn với gay gắt thường dẫn đến cô lập, làm thui chột cả tập thể.
• Gay gắt trong ngoại hình, vật chất: Có người thể hiện sự gay gắt thông qua việc phán xét ngoại hình, cách ăn mặc hay điều kiện vật chất của người khác. Đây là dạng gay gắt tinh vi, xuất phát từ thói quen so sánh và mong muốn kiểm soát chuẩn mực. Nó tạo ra sự tổn thương sâu sắc về lòng tự trọng ở người bị phán xét.
• Gay gắt trong dòng tộc, xuất thân: Trong gia đình hoặc họ hàng, gay gắt có thể bộc lộ khi nhắc lại trách nhiệm, bổn phận. Người lớn tuổi gay gắt với thế hệ sau, hoặc giữa các thành viên trách móc nhau, dễ tạo ra không khí nặng nề. Mối quan hệ ruột thịt từ đó mất đi sự ấm áp và cởi mở.
• Gay gắt trong khía cạnh khác: Gay gắt cũng xuất hiện trong môi trường xã hội rộng lớn, ví dụ trong tranh luận trên mạng hoặc khi tham gia cộng đồng. Những lời bình luận nặng nề, chỉ trích quá mức là biểu hiện rõ của trạng thái này. Nó làm mất đi cơ hội đối thoại lành mạnh và gây chia rẽ.

Tổng hợp các khía cạnh trên, có thể thấy gay gắt không dừng lại ở một thói quen cá nhân mà là trạng thái len lỏi vào mọi lĩnh vực sống. Nó làm biến đổi cách con người yêu thương, giao tiếp và phát triển. Có thể nói rằng, gay gắt là một trạng thái phức tạp và đa chiều, cần được nhận diện cụ thể trước khi tìm ra ảnh hưởng và giải pháp chuyển hóa.

Tác động, ảnh hưởng của gay gắt.

Gay gắt có ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống cá nhân và cộng đồng? Đây không chỉ là biểu hiện nhất thời mà còn để lại hệ quả lâu dài. Khi gay gắt chi phối, nó làm giảm chất lượng hạnh phúc cá nhân, kìm hãm sự phát triển và làm tổn thương các mối quan hệ xã hội.

• Gay gắt đối với cuộc sống, hạnh phúc: Người hay gay gắt thường mang tâm thế căng thẳng, khó tận hưởng sự bình an trong đời sống. Họ dễ thấy bực bội, dễ mất kiên nhẫn, dẫn đến việc khó duy trì cảm xúc tích cực. Điều này trực tiếp làm giảm hạnh phúc cá nhân.
• Gay gắt đối với phát triển cá nhân: Để trưởng thành, con người cần sự kiên nhẫn và khả năng lắng nghe. Gay gắt lại tạo ra bức tường chặn đứng tiến trình này. Người gay gắt thường khó nhận phản hồi, ít chấp nhận sai lầm, khiến họ khó học hỏi từ trải nghiệm và phát triển bản thân.
• Gay gắt đối với mối quan hệ xã hội: Trong tương tác, gay gắt dễ làm người khác tổn thương, dù mục đích ban đầu có thể tốt. Khi gay gắt lặp lại, nó tạo ra sự xa cách, mất tin tưởng và khiến các mối quan hệ trở nên mong manh. Bạn bè, đồng nghiệp hay người thân đều cảm thấy áp lực khi tiếp xúc.
• Gay gắt đối với công việc, sự nghiệp: Trong môi trường làm việc, gay gắt làm suy yếu tinh thần hợp tác. Một người lãnh đạo gay gắt có thể khiến nhân viên rơi vào trạng thái lo lắng, giảm sáng tạo và mất động lực. Trong khi đó, một nhân viên gay gắt lại dễ gây xung đột với đồng nghiệp. Điều này làm giảm hiệu quả chung của tập thể.
• Gay gắt đối với cộng đồng, xã hội: Ở mức độ cộng đồng, gay gắt lan truyền thành năng lượng tiêu cực. Nó làm các cuộc thảo luận mất tính xây dựng, khiến xã hội trở nên chia rẽ. Khi gay gắt chi phối, sự tử tế và lắng nghe bị thay thế bởi công kích và phán xét.
• Ảnh hưởng khác: Gay gắt còn làm tổn hại đến sức khỏe tinh thần. Người thường xuyên gay gắt dễ mắc căng thẳng, lo âu hoặc rối loạn giấc ngủ. Nó cũng tác động đến thế hệ sau, bởi trẻ em thường bắt chước cách hành xử của người lớn, vô tình tiếp nhận thói quen này.

Từ những thông tin trên có thể thấy, gay gắt không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động sâu rộng đến cộng đồng. Nó làm suy giảm niềm tin, giảm năng suất và tạo ra khoảng cách trong quan hệ xã hội.

Biểu hiện thực tế của gay gắt.

Người có thói gay gắt thường biểu hiện qua những đặc điểm cụ thể nào trong đời sống thực tế? Đây không phải là điều khó nhận biết, bởi sự gay gắt thường hiện rõ trong cách suy nghĩ, lời nói, hành động và cách phản ứng với môi trường xung quanh. Nhận diện được những biểu hiện này giúp ta hiểu sâu hơn về bản chất và tìm cách điều chỉnh phù hợp.

• Biểu hiện của gay gắt trong suy nghĩ và thái độ: Người gay gắt thường có lối tư duy khắt khe, ít chấp nhận sự khác biệt. Họ hay đánh giá tình huống theo góc nhìn cứng nhắc, coi sự sai sót của người khác như điều khó tha thứ. Thái độ của họ thường nghiêm trọng hóa vấn đề, khiến bầu không khí xung quanh trở nên nặng nề.
• Biểu hiện của gay gắt trong lời nói và hành động: Người gay gắt dễ nói với giọng điệu nặng nề, từ ngữ sắc bén, thậm chí mỉa mai. Họ thường nhấn mạnh vào lỗi lầm thay vì khuyến khích. Trong hành động, họ có xu hướng phán xét nhanh, thiếu kiên nhẫn chờ người khác giải thích. Điều này tạo cảm giác áp lực cho người đối diện.
• Biểu hiện của gay gắt trong cảm xúc và tinh thần: Người gay gắt thường khó giữ bình tĩnh trước sai sót nhỏ. Họ dễ nổi nóng, căng thẳng và thường xuyên cảm thấy bất mãn. Nội tâm họ ít khi được an ổn, bởi cảm xúc luôn bị chi phối bởi mong muốn kiểm soát. Sự gay gắt cũng làm tinh thần dễ mệt mỏi và mất cân bằng.
• Biểu hiện của gay gắt trong công việc, sự nghiệp: Trong công sở, người gay gắt hay chỉ trích đồng nghiệp khi thấy sai sót. Họ thiếu kiên nhẫn trong làm việc nhóm, dễ áp đặt cách làm và ít tôn trọng ý kiến khác biệt. Điều này khiến tập thể giảm sự gắn kết, đồng thời làm hình ảnh cá nhân mất đi sự thân thiện và đáng tin cậy.
• Biểu hiện của gay gắt trong khó khăn, nghịch cảnh: Khi đối diện thử thách, người gay gắt thường phản ứng bằng sự chỉ trích, thay vì khích lệ tinh thần. Họ dễ trách móc, tìm lỗi và đổ lỗi, hơn là tìm giải pháp. Điều này khiến tập thể mất tinh thần đoàn kết, còn bản thân họ cũng thêm căng thẳng và bế tắc.
• Biểu hiện của gay gắt trong đời sống và phát triển: Người gay gắt thường gặp khó trong hành trình phát triển cá nhân, bởi sự thiếu kiên nhẫn khiến họ khó duy trì kỷ luật lâu dài. Họ cũng khó đón nhận phản hồi mang tính góp ý, dẫn đến việc ít khi học hỏi từ trải nghiệm. Đây là một rào cản lớn cho quá trình trưởng thành nội tâm và phát triển bản thân.
• Các biểu hiện khác: Trên mạng xã hội, người gay gắt dễ để lại bình luận chỉ trích nặng nề. Trong gia đình, họ hay quát mắng con cái hoặc trách móc người thân. Trong cộng đồng, họ dễ trở thành tâm điểm của tranh cãi, bởi cách biểu đạt quá mức khiến người khác khó tiếp nhận.

Nhìn chung, gay gắt là trạng thái bộc lộ rõ qua nhiều tầng lớp của đời sống. Nhận diện những biểu hiện này giúp ta không chỉ hiểu người khác mà còn soi chiếu lại chính mình để điều chỉnh.

Cách rèn luyện, chuyển hóa gay gắt.

Làm thế nào để rèn luyện và chuyển hóa gay gắt một cách sâu sắc và bền vững? Đây là câu hỏi quan trọng vì gay gắt không chỉ là phản ứng tức thời mà còn là thói quen có thể ăn sâu trong tính cách. Nó gây tổn hại đến hạnh phúc cá nhân, các mối quan hệ và hiệu quả làm việc. Tuy nhiên, may mắn là gay gắt không phải đặc điểm bất biến. Với sự quan sát tỉnh táo và các phương pháp rèn luyện phù hợp, mỗi người có thể dần giảm bớt sự gay gắt trong hành vi, từ đó sống ôn hòa và cân bằng hơn.

Thấu hiểu chính bản thân mình: Trước hết, cần dành thời gian quan sát chính mình để nhận ra khi nào sự gay gắt xuất hiện. Có thể đó là lúc căng thẳng, khi gặp áp lực hoặc khi cảm thấy bị coi thường. Nhận biết nguyên nhân gốc rễ giúp ta không còn đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác. Chỉ khi hiểu rằng sự gay gắt phản ánh trạng thái nội tâm, ta mới có thể chủ động kiểm soát thay vì để cảm xúc chi phối. Đây là bước khởi đầu quan trọng của hành trình chuyển hóa.

Thay đổi góc nhìn, tư duy mới: Gay gắt thường xuất phát từ việc nhìn sự việc theo hướng tiêu cực, khắt khe. Khi tập thay đổi góc nhìn, ta học cách xem xét tình huống từ nhiều chiều cạnh. Thay vì nghĩ người khác sai lầm vì vô trách nhiệm, hãy thử đặt mình vào vị trí của họ để hiểu lý do. Cách tiếp cận này mở ra sự bao dung, giúp giảm mức độ căng thẳng trong phản ứng. Một tư duy rộng mở sẽ tạo khoảng cách cần thiết giữa cảm xúc bùng phát và hành động thực tế.

Học cách chấp nhận thực tại: Không phải điều gì cũng theo ý muốn, và việc chấp nhận điều đó là nền tảng để sống bình an hơn. Người hay gay gắt thường muốn kiểm soát mọi chi tiết, nhưng thực tế cuộc sống luôn chứa đựng sai sót và bất ngờ. Khi học cách chấp nhận sự không hoàn hảo, ta bớt kỳ vọng quá mức vào bản thân và người khác. Đây không phải là sự buông xuôi, mà là thái độ thấu hiểu rằng khó khăn cũng là một phần tự nhiên của hành trình sống.

Viết, trình bày cụ thể trên giấy: Một phương pháp hữu ích để kiểm soát sự gay gắt là viết lại cảm xúc và tình huống gây khó chịu. Khi nhìn vào trang giấy, ta có cơ hội phản tỉnh, phân tích nguyên nhân, đồng thời giảm bớt áp lực trong đầu. Việc ghi chép cũng giúp ta theo dõi tiến trình thay đổi. Mỗi dòng chữ trở thành tấm gương soi chiếu để ta thấy rằng sự gay gắt thường chỉ là phản ứng ngắn ngủi, không đáng để duy trì. Từ đó, hành động sau này sẽ điềm tĩnh hơn.

Thiền định, chánh niệm và yoga: Đây là những phương pháp trực tiếp rèn luyện khả năng hiện diện. Khi thực hành thiền, ta tập quan sát dòng suy nghĩ và cảm xúc mà không vội phản ứng. Điều này giúp làm dịu trạng thái căng thẳng, giảm nguy cơ bộc phát gay gắt. Yoga hỗ trợ cân bằng cơ thể và tâm trí, còn chánh niệm giúp ta duy trì sự tỉnh táo trong từng hành động. Khi tâm trí yên tĩnh, sự kiên nhẫn và lòng bao dung tự nhiên nảy nở, thay thế cho gay gắt bằng sự nhẹ nhàng.

Chia sẻ khó khăn với người thân: Nhiều người trở nên gay gắt vì mang trong lòng quá nhiều áp lực mà không biết cách giải tỏa. Việc mở lòng với gia đình, bạn bè hay người đáng tin cậy giúp ta nhận được sự đồng cảm và hỗ trợ. Khi được lắng nghe, ta bớt căng thẳng và ít phản ứng tiêu cực. Ngoài ra, sự góp ý từ người thân cũng là tấm gương phản chiếu để ta nhận ra biểu hiện gay gắt mà chính mình không thấy rõ. Đây là cách nuôi dưỡng kết nối và sự cân bằng cảm xúc.

Xây dựng lối sống lành mạnh: Cơ thể và tâm trí có mối liên hệ chặt chẽ. Người thiếu ngủ, ăn uống thất thường, ít vận động thường dễ cáu gắt và mất kiểm soát hơn. Vì vậy, việc duy trì chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục đều đặn và nghỉ ngơi hợp lý là nền tảng quan trọng để giảm gay gắt. Khi cơ thể khỏe mạnh, hệ thần kinh hoạt động ổn định, tâm trí sẽ có nhiều năng lượng tích cực hơn, từ đó giúp con người trở nên ôn hòa và nhẫn nại trong cách hành xử.

Tìm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Trong trường hợp gay gắt trở thành thói quen cố hữu, khó tự kiểm soát, việc tìm đến chuyên gia tâm lý hoặc huấn luyện viên cảm xúc là lựa chọn cần thiết. Các chuyên gia có thể giúp ta hiểu sâu về nguyên nhân, cung cấp công cụ quản lý cảm xúc và hướng dẫn thực hành. Việc này không phải là dấu hiệu yếu kém, mà thể hiện sự chủ động trong việc cải thiện bản thân. Sự hỗ trợ chuyên nghiệp giúp quá trình chuyển hóa diễn ra nhanh hơn và bền vững hơn.

Các giải pháp hiệu quả khác: Ngoài những cách trên, mỗi người có thể thử tham gia hoạt động tình nguyện, nghệ thuật hay thể thao đồng đội. Những môi trường này khuyến khích lòng nhân ái, sự sáng tạo và tinh thần hợp tác. Khi con người gắn kết với giá trị tích cực, năng lượng gay gắt giảm dần. Một số người cũng tìm thấy hiệu quả khi thực hành kỹ năng giao tiếp từ bi, học cách lắng nghe chủ động và phản hồi nhẹ nhàng. Đây đều là những giải pháp giúp nuôi dưỡng sự mềm mỏng trong đời sống.

Tóm lại, gay gắt không thể được loại bỏ trong một sớm một chiều, mà cần một hành trình kiên nhẫn, đầy hiện diện và yêu thương với chính mình. Mỗi phương pháp nêu trên không chỉ là công cụ quản lý cảm xúc, mà còn là lời mời sống sâu sắc hơn, biết trân trọng bản thân và người khác. Khi nuôi dưỡng được sự bình an nội tâm, ta sẽ tự nhiên giảm bớt gay gắt, đồng thời mở ra những mối quan hệ hài hòa và một đời sống an vui bền vững.

Kết luận.

Thông qua việc tìm hiểu khái niệm, tác hại và các cách rèn luyện để giảm bớt sự gay gắt mà Sunflower Academy vừa trình bày ở trên, hy vọng bạn đã có thêm cái nhìn rõ ràng hơn về chủ đề này. Gay gắt không chỉ gây tổn thương trong những tình huống tức thời mà còn ảnh hưởng lâu dài đến các mối quan hệ và sự an ổn nội tâm. Khi ta học cách lắng nghe, kiên nhẫn và kiềm chế, sự gay gắt dần được thay thế bằng sự bình tĩnh và lòng thấu cảm. Hy vọng từ đây, bạn sẽ áp dụng những phương pháp thực hành phù hợp để nuôi dưỡng cuộc sống hài hòa, đồng thời tạo dựng sự gắn kết bền vững với những người xung quanh.