Mất hứng là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn luyện để lấy lại cảm hứng và nguồn động lực

Đã bao giờ bạn thức dậy vào một ngày đẹp trời, nhưng lại không muốn làm bất cứ việc gì? Những điều từng khiến bạn hào hứng – như công việc yêu thích, một sở thích quen thuộc, hay thậm chí là những buổi trò chuyện thân quen – nay bỗng trở nên nhạt nhòa và không còn mang lại niềm vui? Đó là lúc bạn đang rơi vào trạng thái mất hứng – một biểu hiện âm thầm nhưng có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến chất lượng sống và sự phát triển cá nhân. Mất hứng không đáng sợ nếu được nhìn nhận đúng và điều chỉnh kịp thời. Qua bài viết sau đây, chúng ta hãy cùng Sunflower Academy tìm hiểu mất hứng là gì, kể từ khái niệm, phân loại các hình thức của mất hứng phổ biến, cũng như tác hại của nó trong cuộc sống và những cách rèn luyện để lấy lại cảm hứng và nguồn động lực.

Mất hứng là gì? Khái niệm, tác hại và cách rèn luyện để lấy lại cảm hứng và nguồn động lực.

Định nghĩa về mất hứng.

Tìm hiểu khái niệm về mất hứng nghĩa là gì? Mất hứng (Anhedonia hay Apathy, Loss of Interest) là trạng thái giảm hứng thú với các hoạt động mà trước đây từng mang lại niềm vui hoặc sự hăng hái. Người bị mất hứng thường cảm thấy thiếu động lực, khó tập trung và không còn cảm nhận được sự hấp dẫn của những điều quen thuộc như công việc, sở thích, các mối quan hệ… Về bản chất, đây là một trạng thái cảm xúc, có thể kéo dài hoặc nhất thời, xuất hiện khi cá nhân cảm thấy cạn kiệt năng lượng, mất kết nối với giá trị cá nhân, hoặc bị chi phối bởi lo âu, áp lực, tổn thương chưa được giải quyết. Biểu hiện thường gặp của tình trạng mất hứng gồm: trì hoãn hành động, thiếu nhiệt tình, dễ chán nản, phản ứng chậm với kích thích tích cực, hoặc cảm thấy mọi thứ đều “vô vị”.

Mất hứng dễ bị nhầm lẫn với lười biếng, chán nản hoặc kiệt sức. Lười biếng là sự né tránh hành động do thiếu kỷ luật hoặc thói quen xấu; chán nản có thể là biểu hiện bề ngoài nhưng chưa chắc đi kèm với sự mất kết nối nội tâm; kiệt sức lại nghiêng về tình trạng cơ thể và tâm trí bị vắt kiệt năng lượng. Trong khi đó, mất hứng là sự trượt dần của cảm xúc – từ sự hào hứng đến trạng thái vô cảm với những điều từng yêu thích. Trái ngược với mất hứng là cảm hứng, sự hứng khởi, đam mê, hào hứng sống – những trạng thái giúp con người kết nối sâu sắc với hành động và niềm tin bên trong.

Để hiểu rõ hơn về mất hứng, chúng ta cần phân biệt với một số khái niệm khác như buồn chán, kiệt sức tinh thần, bão hòa và thiếu động lực. Cụ thể như sau:

• Buồn chán (Boredom): Là trạng thái tâm lý xảy ra khi người ta không tìm thấy điều gì đủ hấp dẫn để làm hoặc cảm thấy thiếu sự kích thích từ môi trường xung quanh. Buồn chán thường mang tính nhất thời, có thể được giải tỏa bằng những trải nghiệm mới hoặc thay đổi nhỏ trong thói quen hằng ngày. Trong khi đó, mất hứng lại sâu hơn – người mất hứng có thể đang đối diện với những điều từng yêu thích, nhưng lại không còn cảm xúc tích cực, dù đã cố gắng tiếp cận trở lại.
• Kiệt sức tinh thần (Exhaustion): Là trạng thái suy giảm nghiêm trọng về cả thể chất, cảm xúc lẫn tinh thần do căng thẳng kéo dài, thường xảy ra trong môi trường làm việc áp lực. Người kiệt sức cảm thấy mất năng lượng sống, mất kết nối với chính mình và có thể tê liệt cảm xúc. Mất hứng có thể là một trong những dấu hiệu ban đầu của kiệt sức tinh thần, nhưng không đồng nghĩa – người mất hứng vẫn có thể hoạt động bình thường về mặt chức năng, nhưng tinh thần dần trở nên trống rỗng, thiếu cảm xúc thúc đẩy.
• Bão hòa (Saturation): Là hiện tượng tâm lý xảy ra khi một trải nghiệm, hoạt động hoặc đối tượng bị lặp lại quá mức, dẫn đến cảm giác “chán ngán”, không còn mới mẻ. Bão hòa thường liên quan đến “quá tải thực tế”, còn mất hứng có thể diễn ra ngay cả khi chưa có sự lặp lại nhiều lần – bởi vì nguyên nhân chính là sự đứt gãy kết nối cảm xúc, chứ không phải do làm quá nhiều. Do đó, bão hòa mang tính phản ứng về sự lặp đi lặp lại, còn mất hứng thiên về sự nguội lạnh nội tâm.
• Thiếu động lực (Demotivation): Là trạng thái không có mong muốn hay lý do để bắt đầu hoặc tiếp tục một hành động. Người thiếu động lực thường không rõ mục tiêu, thiếu lý tưởng hoặc cảm thấy hoang mang trong định hướng cá nhân. Thiếu động lực là một hệ quả phổ biến khi con người mất hứng kéo dài, tuy nhiên nó cũng có thể xuất hiện do khủng hoảng giá trị sống hoặc thiếu kết nối mục tiêu – chứ không chỉ bắt nguồn từ cảm xúc tiêu cực.

Ví dụ, một người từng rất yêu thích công việc viết lách, nhưng dạo gần đây lại thấy việc mở máy tính, cầm bút trở nên nặng nề, dù không có áp lực rõ ràng. Họ không thấy ghét công việc, cũng không mệt về thể chất – họ chỉ “không còn hứng thú nữa”. Đây là dấu hiệu điển hình của tình trạng mất hứng – âm thầm nhưng có thể ảnh hưởng mạnh đến chất lượng sống và khả năng phát triển cá nhân.

Như vậy, mất hứng là một trạng thái cảm xúc tiêu cực làm gián đoạn mối liên kết giữa con người và các hoạt động có ý nghĩa, nếu không nhận diện và điều chỉnh kịp thời, sẽ dần làm xói mòn tinh thần, giảm hiệu quả sống và cản trở sự phát triển lâu dài. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các hình thức mất hứng phổ biến trong đời sống hiện đại.

Phân loại các hình thức mất hứng trong đời sống.

Mất hứng được thể hiện qua những khía cạnh nào trong đời sống của con người? Sự mất hứng không chỉ đơn thuần là một cảm giác thoáng qua mà có thể bộc lộ qua nhiều biểu hiện cụ thể ở từng lĩnh vực của đời sống cá nhân và xã hội. Nó ảnh hưởng từ công việc, mối quan hệ cho đến hành vi thường nhật – nơi mà niềm vui và năng lượng từng hiện diện trước đây nay dần bị thay thế bằng sự trống rỗng và thờ ơ. Cụ thể như sau:

• Mất hứng trong mối quan hệ: Là khi một người từng gắn bó, quan tâm đến người khác nhưng dần cảm thấy “mệt mỏi” khi phải duy trì kết nối. Họ không còn muốn chia sẻ, ít hồi đáp tin nhắn, tránh các cuộc trò chuyện sâu sắc, và cảm thấy việc gặp gỡ trở thành nghĩa vụ hơn là niềm vui.
• Mất hứng trong đời sống, giao tiếp: Biểu hiện ở việc không còn hứng thú với các hoạt động giao lưu, tụ tập hoặc chia sẻ cảm xúc. Người mất hứng có thể né tránh giao tiếp xã hội, trở nên ít nói, phản ứng hời hợt, hoặc tham gia các buổi trò chuyện nhưng trong trạng thái “có mặt nhưng không hiện diện”.
• Mất hứng trong kiến thức, trí tuệ: Là khi người từng đam mê học hỏi hoặc nghiên cứu bỗng cảm thấy việc đọc sách, tìm hiểu hay sáng tạo trở nên nhạt nhẽo, nặng nề. Dù vẫn hiểu rằng kiến thức quan trọng, họ không còn thấy sự kích thích hay tò mò như trước, dẫn đến trì hoãn hoặc làm việc thiếu tập trung.
• Mất hứng trong địa vị, quyền lực: Là trạng thái mất kết nối với mục tiêu ban đầu của vai trò, chức vụ. Người mất hứng ở vị trí quản lý hoặc lãnh đạo có thể làm việc cầm chừng, ít đưa ra sáng kiến, thiếu động lực dẫn dắt và dần rơi vào trạng thái “giữ vị trí mà không còn mục tiêu sống”.
• Mất hứng trong tài năng, năng lực: Thể hiện ở việc giảm đam mê trong việc thể hiện bản thân qua năng lực vốn có. Một nghệ sĩ mất hứng có thể không còn vẽ tranh dù vẫn yêu nghệ thuật, một nhà giáo có thể dạy mà thiếu nhiệt huyết. Họ làm việc như một cái máy, không còn niềm vui nội tại với thứ mình từng yêu.
• Mất hứng về ngoại hình, vật chất: Là khi một người không còn quan tâm đến cách ăn mặc, chăm sóc cơ thể hay không cảm thấy vui khi sở hữu thứ từng khiến mình hào hứng. Họ có thể rơi vào trạng thái buông xuôi, thiếu cảm hứng làm đẹp, trang trí không gian sống, hoặc không còn hứng thú với việc mua sắm như trước.
• Mất hứng về dòng tộc, xuất thân: Là cảm giác xa cách với giá trị truyền thống, tổ tiên hoặc nơi mình từng thuộc về. Người mất hứng trong khía cạnh này có thể không còn quan tâm đến các dịp lễ gia đình, mất cảm giác tự hào về gốc gác hoặc không còn mong muốn gìn giữ di sản tinh thần đã gắn bó từ nhỏ.

Có thể nói rằng, mất hứng là một biểu hiện âm thầm nhưng lan tỏa sâu trong đời sống, ảnh hưởng đến cách con người kết nối với chính mình, với người khác và với giá trị sống. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những tác hại cụ thể mà mất hứng có thể gây ra nếu không được nhận diện và điều chỉnh kịp thời.

Tác hại của mất hứng trong cuộc sống.

Sự mất hứng gây ra những ảnh hưởng tiêu cực như thế nào trong việc định hình cảm xúc, hành vi và chất lượng sống của chúng ta? Mất hứng không đơn thuần là cảm giác thoáng qua mà, nếu kéo dài, có thể âm thầm làm suy giảm năng lượng sống, mài mòn niềm tin cá nhân và khiến con người lún sâu vào trạng thái trì trệ. Dưới đây là những hệ quả thường thấy mà mất hứng để lại trong đời sống cá nhân và cộng đồng:

• Mất hứng đối với cuộc sống, hạnh phúc: Làm giảm cảm giác hài lòng và kết nối với chính mình. Người mất hứng thường cảm thấy cuộc sống trở nên nhạt nhòa, không có gì đặc biệt để chờ đợi hay tận hưởng. Họ dần đánh mất khả năng tận hưởng khoảnh khắc nhỏ và rơi vào trạng thái “sống cho qua ngày” – điều này làm giảm đáng kể chất lượng sống nội tại.
• Mất hứng đối với phát triển cá nhân: Cản trở quá trình học hỏi và tự hoàn thiện. Người mất hứng dễ buông bỏ các kế hoạch phát triển dài hạn, không còn động lực học kỹ năng mới hay theo đuổi mục tiêu cá nhân. Họ thường trì hoãn, làm việc kém hiệu quả và thiếu niềm tin rằng mình có thể thay đổi tích cực.
• Mất hứng đối với mối quan hệ xã hội: Làm giảm sự tương tác và kết nối chân thật với người khác. Người mất hứng thường ít chủ động duy trì liên lạc, giảm nhiệt tình trong giao tiếp, dẫn đến cảm giác cô lập hoặc bị hiểu lầm là thờ ơ. Tình cảm từ đó dễ nguội lạnh, mối quan hệ trở nên mỏng manh, thiếu gắn kết.
• Mất hứng đối với công việc, sự nghiệp: Là nguyên nhân dẫn đến hiệu suất lao động thấp, thiếu đổi mới và làm việc máy móc. Người mất hứng trong công việc có thể đi làm như một thói quen, nhưng thiếu đam mê và tinh thần đóng góp. Về lâu dài, điều này khiến họ khó thăng tiến và dễ bị thay thế trong môi trường cạnh tranh.
• Mất hứng đối với cộng đồng, xã hội: Làm giảm tinh thần tham gia, đóng góp và trách nhiệm công dân. Người mất hứng ít quan tâm đến các vấn đề xã hội, thiếu động lực tham gia hoạt động cộng đồng hoặc lan tỏa giá trị tích cực. Một cộng đồng với nhiều cá nhân mất hứng sẽ dễ trở nên thụ động, trì trệ và thiếu sức sống chung.

Từ những thông tin trên cho thấy, mất hứng không chỉ ảnh hưởng đến cảm xúc bên trong, mà còn kéo theo nhiều hệ lụy trong hành vi, hiệu quả sống và chất lượng kết nối với môi trường xung quanh. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng nhận diện những biểu hiện cụ thể của người đang trải qua trạng thái mất hứng, từ đó có hướng điều chỉnh phù hợp.

Biểu hiện của người mất hứng.

Làm sao để nhận biết một người đang trải qua trạng thái mất hứng trong đời sống thường ngày? Mất hứng không phải lúc nào cũng biểu hiện một cách rõ ràng bằng sự buồn bã hay than phiền, mà thường âm thầm hiện diện qua những hành vi nhỏ, cảm xúc mờ nhạt và sự sụt giảm dần dần năng lượng sống. Khi một người mất hứng, họ không nhất thiết phải “gục ngã”, nhưng lại dần rút lui khỏi những điều từng khiến họ cảm thấy hứng khởi và ý nghĩa.

• Biểu hiện trong suy nghĩ và thái độ: Người mất hứng thường có xu hướng suy nghĩ tiêu cực hoặc trì trệ. Họ dễ nghi ngờ chính mình, cảm thấy “việc gì cũng chán”, “làm cũng vậy thôi”, và mất dần niềm tin vào kết quả tích cực. Họ không còn mong chờ điều gì mới mẻ, mà chỉ duy trì trạng thái “vừa đủ để tồn tại”.
• Biểu hiện trong lời nói và hành động: Trong giao tiếp, họ thường nói ngắn gọn, thiếu cảm xúc, hoặc không muốn tham gia trò chuyện. Trong hành động, họ chậm trễ, lười bắt đầu, dễ bỏ dở giữa chừng hoặc làm mọi việc như nghĩa vụ, không còn hứng khởi. Dù không than phiền, họ cũng hiếm khi thể hiện sự vui vẻ thật sự.
• Biểu hiện trong cảm xúc và tinh thần: Người mất hứng không hẳn buồn, nhưng lại hiếm khi thấy vui. Họ ít khi hứng khởi trước những điều tốt đẹp, có xu hướng dửng dưng, không còn phản ứng tích cực khi có cơ hội mới. Tinh thần của họ trở nên lặng lẽ, dễ mệt mỏi dù không vận động nhiều.
• Biểu hiện trong công việc, sự nghiệp: Họ thường hoàn thành công việc ở mức tối thiểu, thiếu chủ động, tránh trách nhiệm lớn và không còn đề xuất ý tưởng mới. Khi được hỏi “dạo này thế nào?”, họ thường trả lời lửng lơ, hoặc tỏ ra không thật sự quan tâm đến tiến trình sự nghiệp.
• Biểu hiện trong khó khăn, nghịch cảnh: Trái với phản ứng mạnh mẽ của người đang trong giai đoạn tràn đầy động lực, người mất hứng dễ rơi vào trạng thái buông xuôi. Họ ít tìm giải pháp, hay nói “kệ”, hoặc “thôi vậy”, và không còn thấy nhiều ý nghĩa trong việc vượt qua thử thách.
• Biểu hiện trong đời sống và phát triển: Trong hành trình phát triển bản thân, người mất hứng thường bỏ dở kế hoạch, không còn giữ nhịp học tập, rèn luyện như trước. Họ tránh đăng ký khóa học, ngừng theo dõi nội dung truyền cảm hứng, và thường xuyên trì hoãn những điều từng khiến họ hào hứng bắt đầu.

Nhìn chung, người mất hứng không cần phải trải qua biến cố lớn mà vẫn có thể dần đánh mất kết nối với chính mình, với niềm vui sống, từ đó kéo theo sự trì trệ về tinh thần và hành vi. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những cách thức cụ thể để khơi dậy lại cảm hứng và phục hồi động lực một cách bền vững.

Cách rèn luyện để lấy lại cảm hứng và nguồn động lực.

Làm thế nào để chúng ta có thể rèn luyện và lấy lại cảm hứng, từ đó khơi dậy lại nguồn động lực và kết nối trở lại với cuộc sống một cách sâu sắc hơn? Mất hứng là điều tự nhiên mà ai cũng có thể trải qua trong những giai đoạn nhất định. Nhưng nếu được nhận diện kịp thời và có phương pháp phù hợp, mỗi người hoàn toàn có thể phục hồi lại sự hứng thú, niềm vui sống và động lực nội tại của mình. Dưới đây là những giải pháp thực tế và hiệu quả:

• Thấu hiểu chính bản thân mình: Là nền tảng đầu tiên để quay về bên trong và tìm ra nguyên nhân thật sự khiến mình mất hứng. Hãy đặt câu hỏi: “Mình đã từng yêu thích điều này vì điều gì?”, “Tại sao giờ mình không còn thấy hào hứng?”. Khi hiểu được gốc rễ cảm xúc, bạn sẽ định hướng được cách bắt đầu lại.
• Thay đổi góc nhìn, tư duy mới: Hãy thử tiếp cận những điều quen thuộc bằng một lăng kính mới. Đôi khi, mất hứng đến từ sự đơn điệu, và chỉ cần thay đổi một chút về cách thực hiện, trình tự hoặc mục tiêu – ta có thể khơi dậy lại cảm giác thú vị. Chuyển từ “phải làm” sang “mình được quyền thử lại” sẽ tạo khác biệt lớn về tinh thần.
• Học cách chấp nhận cảm xúc mất hứng: Đừng ép buộc bản thân phải luôn hào hứng. Việc cho phép mình tạm nghỉ, chấp nhận sự trống rỗng như một phần tự nhiên của quá trình sống sẽ giúp bạn giảm áp lực và phục hồi cảm xúc một cách lành mạnh, thay vì rơi vào sự phán xét hay so sánh.
• Viết, trình bày cụ thể trên giấy: Hãy ghi lại những điều từng khiến bạn cảm thấy có ý nghĩa, có động lực. Viết nhật ký cảm xúc, liệt kê lại các khoảnh khắc từng khiến bạn hào hứng, hoặc lập danh sách “việc nhỏ nhưng làm mình thấy vui” – đây là cách đơn giản để gợi nhớ cảm giác tích cực đã từng tồn tại.
• Thiền định, chánh niệm và yoga: Những phương pháp này giúp làm dịu hệ thần kinh, làm rõ tín hiệu nội tâm và tạo khoảng lặng để cảm hứng tự nhiên quay trở lại. Thay vì tìm kiếm cảm hứng ở bên ngoài, thiền và chánh niệm giúp bạn lắng nghe những điều bên trong cần được tái kết nối.
• Chia sẻ khó khăn với người thân: Nói ra sự mất hứng không làm bạn yếu đuối – nó là bước đầu để được lắng nghe, đồng cảm và chữa lành. Khi được lắng nghe bởi người đáng tin cậy, cảm xúc được giải tỏa và tinh thần sẽ dễ khởi động lại từ những điều giản dị, gần gũi.
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Dinh dưỡng đầy đủ, ngủ đúng giờ, vận động nhẹ nhàng là nền tảng để phục hồi năng lượng cơ bản. Khi cơ thể khỏe mạnh, cảm xúc cũng dễ ổn định hơn, từ đó tạo tiền đề cho sự quay trở lại của cảm hứng sống.
• Tìm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Nếu tình trạng mất hứng kéo dài và có dấu hiệu trầm trọng, hãy tìm đến chuyên gia tâm lý, nhà trị liệu hoặc các cộng đồng hỗ trợ. Được hướng dẫn đúng cách giúp bạn vượt qua cảm giác bế tắc nhanh hơn và có phương pháp rèn luyện rõ ràng hơn.
• Các giải pháp hiệu quả khác: Bao gồm: tham gia khóa học ngắn hạn để “thử lại cảm giác học”, thay đổi không gian sống, viết thư cho chính mình trong quá khứ hoặc tương lai, đọc lại những gì từng tạo cảm hứng, hoặc dành thời gian cho việc thiện nguyện – để tái tạo ý nghĩa sống từ hành động.

Tóm lại, cảm hứng là một dòng chảy nội tại có thể được đánh thức trở lại khi con người biết lắng nghe chính mình, điều chỉnh hành vi và nuôi dưỡng sự sống bằng những trải nghiệm giản dị nhưng chân thực. Khi cảm hứng quay về, ta không chỉ sống tích cực hơn mà còn truyền được năng lượng cho cả những người xung quanh.

Kết luận.

Thông qua sự tìm hiểu mất hứng là gì, kể từ khái niệm, phân loại các hình thức của mất hứng phổ biến, cũng như tác hại của nó trong cuộc sống, mà Sunflower Academy đã trình bày ở trên. Hy vọng bạn đã nhận ra rằng mất hứng không phải là dấu hiệu của sự kém cỏi, mà là lời nhắc nhở rằng đã đến lúc chúng ta cần quay về bên trong, điều chỉnh nhịp sống, và nuôi dưỡng lại kết nối với những điều thật sự có ý nghĩa. Khi biết lắng nghe cảm xúc, chấp nhận giai đoạn chững lại, và hành động từng bước nhỏ để khơi dậy lại cảm hứng, bạn sẽ dần tìm lại năng lượng sống tích cực – không chỉ cho mình, mà còn lan tỏa đến cả những người xung quanh.